आपण दररोज सकाळी उठल्याबरोबर काय करतो? डोळे उघडण्याआधी हात आपोआप फोनकडे जातो. नोटिफिकेशन तपासतो, मेसेज वाचतो, सोशल मीडियावर स्क्रोल करतो, आणि दिवसाची सुरुवातच स्क्रीनवर होते. हा फोन म्हणजे आजच्या जगाचा सर्वात जवळचा साथीदार झाला आहे — पण प्रश्न असा की, तो खरोखरच आपला “मित्र” आहे का, की नकळत आपल्या आयुष्याचा “मालक” बनला आहे?
एका दिवशी मी ठरवलं — आज संपूर्ण दिवस फोन वापरणार नाही. ना कॉल, ना मेसेज, ना इंटरनेट, काहीच नाही. फक्त मी आणि माझं मन. या निर्णयामागे काही मोठं कारण नव्हतं; फक्त स्वत:ला तपासायचं होतं की मी फोनशिवाय राहू शकतो का? आणि खरं सांगायचं तर, त्या दिवसाने माझं जीवन थोडं बदलून टाकलं.
पहिला तास अत्यंत विचित्र वाटला. फोन नसल्याने जणू काही हातातलं काहीतरी हरवलंय असं वाटत होतं. प्रत्येक काही मिनिटांनी हात आपोआप फोनकडे जात होता. मनात विचार आला, “कुणाचा मेसेज आला असेल का? काही महत्त्वाचं चुकलं तर?” पण थोड्या वेळाने जाणवलं — आपण इतके ‘connected’ झालो आहोत की स्वतःशी disconnect झालोय.
फोनशिवाय पहिल्या सकाळी मला वेळेचं खरं मूल्य समजलं. रोज जेव्हा आपण उठतो, तेव्हा सर्वात आधी मोबाईल तपासतो आणि मग एक तास कसा गेला हे कळत नाही. पण त्या दिवशी, सकाळचं ऊन खिडकीतून आत आलं, पक्ष्यांचा आवाज ऐकू आला, आणि कॉफीचा घोट घेताना मी खरोखर “क्षणात” होतो.
जेव्हा नाश्ता केला, तेव्हा मी पहिल्यांदा अनेक दिवसांनंतर कुटुंबासोबत शांतपणे बसलो. कुणीही मोबाईल हातात नव्हता, ना मेसेज, ना स्क्रोलिंग. संभाषण साधं होतं — पण जिवंत होतं. आम्ही हसलो, जुन्या आठवणी काढल्या, आणि कळलं की खऱ्या संवादाला स्क्रीनची गरज नसते.
दुपारपर्यंत मला जाणवलं की मी अनेक गोष्टी “करू शकतो” ज्या मी फोनमुळे टाळतो. मी माझं आवडतं पुस्तक काढलं — जे मागच्या वर्षी विकत घेतलं होतं पण वाचलं नव्हतं. दोन तास त्या पानांमध्ये हरवून गेलो. अक्षरांनी मला अशा जगात नेलं जिथं कोणतीही नोटिफिकेशनची गडबड नव्हती. तेवढ्यात मनात विचार आला — फोन नसल्याने वेळ थांबलेली नाही, उलट ती माझी झाली आहे.
संध्याकाळी बाहेर फेरफटका मारायला गेलो. हातात फोन नसल्यामुळे चालताना मी आजूबाजूचं जग पाहू शकलो — झाडांच्या सावल्या, मुलांचं खेळणं, वाऱ्याचा स्पर्श, आणि सूर्यास्ताचा रंग. रोज हाच रस्ता मी पार करतो, पण आज प्रथमच तो “पाहिला”. जीवन नेहमी इथेच होतं, फक्त माझं लक्ष दुसरीकडे होतं.
रात्री मी थोडं लिहायला बसलो. मनात कितीतरी विचार आले. आपलं जीवन आता “scroll” मध्ये अडकलंय. आपण ‘like’ आणि ‘share’ च्या मागे इतके धावत आहोत की खऱ्या आनंदाची व्याख्या विसरत चाललो आहोत. फोनने आपल्याला जोडलेलं आहे, पण आपण स्वत:पासून दूर गेलोय.
त्या रात्री झोपताना मी लक्षात घेतलं — डोळ्यांवरून फोनचा प्रकाश नव्हता, आणि डोक्यात कोणताही व्हिडिओचा गोंगाट नव्हता. फक्त शांतता. आणि त्या शांततेतला तो आवाज — स्वत:च्या मनाचा, तो खूप गोड होता.
दुसऱ्या दिवशी सकाळी जेव्हा फोन परत हातात घेतला, तेव्हा पहिल्यांदाच मी त्याकडे “साधन” म्हणून पाहिलं, “सवय” म्हणून नाही. नोटिफिकेशन होती, मिस्ड कॉल होते, पण काहीही इतकं महत्त्वाचं नव्हतं जितकं मी स्वत:ला ओळखणं होतं.
या एक दिवसाच्या अनुभवाने मला शिकवलं की — आपण तंत्रज्ञान वापरायला हवं, पण त्याला आपल्यावर राज्य करू देऊ नये. फोन हे साधन आहे, जीवन नाही. आपली खरी नाती, विचार, भावना या सगळ्या स्क्रीनच्या बाहेर आहेत. कधी तरी एक दिवस तरी फोनशिवाय राहून बघा. तुम्हाला स्वत:ची नवीन ओळख होईल — शांत, स्थिर आणि जिवंत.
जग बदललं आहे, हे खरं आहे. पण आपल्या मनातली शांतता अजूनही तिथेच आहे — फक्त ती ऐकण्यासाठी थोडा वेळ फोन बाजूला ठेवावा लागतो.
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा