शीर्षक : "पहाट" एका नव्या आशेचा, नव्या सुरुवातीचा सोहळा
पहाट…
हा शब्द उच्चारताच मनात एक वेगळीच शांतता, ताजेपणा आणि आशेचा उजेड पसरतो. रात्रीच्या अंधारातून अलगद बाहेर पडत, दिवसाच्या कुशीत शिरणारा हा क्षण म्हणजे पहाट. ती केवळ वेळ नाही, तर ती एक भावना आहे, एक अवस्था आहे, एक नव्या जगण्याची हाक आहे. पहाट म्हणजे अंधाराला निरोप देत प्रकाशाचे स्वागत करणारी जीवनाची पहिली पायरी.
हा शब्द उच्चारताच मनात एक वेगळीच शांतता, ताजेपणा आणि आशेचा उजेड पसरतो. रात्रीच्या अंधारातून अलगद बाहेर पडत, दिवसाच्या कुशीत शिरणारा हा क्षण म्हणजे पहाट. ती केवळ वेळ नाही, तर ती एक भावना आहे, एक अवस्था आहे, एक नव्या जगण्याची हाक आहे. पहाट म्हणजे अंधाराला निरोप देत प्रकाशाचे स्वागत करणारी जीवनाची पहिली पायरी.
पहाट येते तेव्हा संपूर्ण सृष्टी जणू नव्याने श्वास घेते. आकाशात हळूहळू पसरत जाणारी केशरी, गुलाबी आणि सोनेरी छटा मनाला मोहवून टाकतात. रात्रीच्या शांततेनंतर पक्ष्यांची किलबिल, वार्याची हलकी झुळूक, दवबिंदूंनी न्हालेली पाने हे सगळं पाहताना जाणवतं की निसर्ग स्वतः आपल्या सृष्टीचे सौंदर्य उलगडत आहे. पहाट म्हणजे निसर्गाची पहिली हजेरी, जणू तो म्हणतो “उठा, नवा दिवस तुमची वाट पाहतोय.”
मानवी आयुष्यात पहाटेला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. पहाटे उठलेला माणूस दिवसाकडे वेगळ्या दृष्टीने पाहतो. त्या वेळी मन स्वच्छ असतं, विचार निर्मळ असतात. म्हणूनच योग, ध्यान, प्रार्थना, वाचन, लेखन अशा सर्जनशील आणि आत्मिक गोष्टींसाठी पहाट सर्वात योग्य वेळ मानली जाते. पहाटेच्या शांततेत मन स्वतःशी संवाद साधू शकतं. दिवसाच्या गडबडीत हरवलेली स्वतःची ओळख या वेळेत पुन्हा सापडते.
शेतकऱ्यासाठी पहाट म्हणजे कष्टांची सुरुवात. अजून सूर्य उगवायच्या आत तो शेतात उतरतो, जमिनीशी संवाद साधतो. पहाटेची थंडी, ओलावा, धुके या सगळ्यातूनच शेतीचा श्वास तयार होतो. त्याच्या श्रमांची बीजे पहाटेतच रोवली जातात, आणि त्यातूनच भविष्याचं पीक उगवतं. म्हणूनच शेतकऱ्याच्या जीवनात पहाट ही केवळ वेळ नसून जगण्याची गरज असते.
विद्यार्थ्याच्या आयुष्यात पहाट शिस्त शिकवते. पहाटेचा अभ्यास मनाला एकाग्रता देतो. त्या वेळी घेतलेले धडे अधिक ठसठशीतपणे मनात रुजतात. यशस्वी लोकांच्या आयुष्याकडे पाहिलं तर लक्षात येतं की बहुतेकांनी पहाटेचा सन्मान केला आहे. पहाट त्यांना वेळेची किंमत, सातत्याचं महत्त्व आणि स्वतःवर नियंत्रण ठेवण्याची कला शिकवते.
साहित्य, कविता, चित्रकला, संगीत या सर्व कलांमध्ये पहाटेला विशेष स्थान आहे. कित्येक कविता पहाटेच्या प्रेरणेतून जन्माला आल्या आहेत. पहाटेचं आकाश, उगवता सूर्य, धुक्यातून डोकावणारी झाडं या प्रतिमा कवीच्या मनात शब्दरूप घेतात. कलाकारासाठी पहाट म्हणजे कोऱ्या कॅनव्हाससारखी असते जिथे तो हव्या त्या रंगांनी आपली कल्पना साकार करू शकतो.
पहाट आपल्याला आशा शिकवते. कितीही काळोखी रात्र असली, कितीही संकटांनी वेढलेली अवस्था असली, तरी पहाट येतेच. ती सांगते अंधार कायमचा नसतो. दुःख, अपयश, वेदना यांच्यानंतरही नव्या शक्यता उगवतात. म्हणूनच आयुष्यात निराशेच्या क्षणी “पहाट होईल” हा विचार माणसाला उभं राहण्याची ताकद देतो.
सामाजिक जीवनातही पहाटेचा अर्थ महत्त्वाचा आहे. एखाद्या समाजात बदलाची सुरुवात ही नेहमी पहाटेसारखीच असते—हळूहळू, शांतपणे, पण निश्चितपणे. मोठ्या क्रांतींची बीजं आधी विचारांच्या पहाटेतच रोवली जातात. जागरूकता, समजूतदारपणा आणि नव्या मूल्यांची जाणीव ही समाजाच्या पहाटेची चिन्हं असतात.
आजच्या धावपळीच्या, ताणतणावाच्या जीवनात माणूस पहाटेपासून दूर जात चालला आहे. उशिरा झोपणं, उशिरा उठणं, कृत्रिम प्रकाशात जगणं यामुळे पहाटेचं सौंदर्य आणि तिचं महत्त्व आपण विसरत चाललो आहोत. पण ज्यादिवशी माणूस पुन्हा पहाटेशी नातं जोडेल, त्यादिवशी त्याला स्वतःच्या जीवनातला समतोल परत सापडेल.
पहाट म्हणजे सुरुवात. सुरुवात स्वप्नांची, प्रयत्नांची, बदलांची. प्रत्येक दिवस ही एक नवीन संधी असते हे पहाट आपल्याला शिकवते. काल झालेल्या चुका दुरुस्त करण्याची, आज चांगलं करण्याची आणि उद्याची पायाभरणी करण्याची हीच वेळ असते.
शेवटी एवढंच म्हणावंसं वाटतं की, पहाट ही केवळ घड्याळावरची वेळ नाही. ती एक सकारात्मक दृष्टी आहे, जीवनाकडे पाहण्याची एक सुंदर वृत्ती आहे. जो माणूस पहाटेचं मोल ओळखतो, तो आयुष्यातल्या प्रत्येक अंधारानंतर प्रकाशाची वाट पाहायला शिकतो. कारण त्याला ठाऊक असतं
रात्र कितीही लांब असली, तरी पहाट अटळ असते.
रात्र कितीही लांब असली, तरी पहाट अटळ असते.
©® सचिन कमल गणपतराव मुळे...
परभणी, ९७६७३२३३१५
परभणी, ९७६७३२३३१५
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा