शीर्षक : रागाच्या पलीकडचं प्रेम, स्वीकार, विश्वास आणि शांत साथ
आपल्या समाजात प्रेमाची एक ठरावीक व्याख्या वर्षानुवर्षे रुजलेली दिसते. “जो रागावतो तोच आपला,” “जे बंधन घालतात तेच खरं प्रेम करतात,” किंवा “काळजीपोटी कडक असणं हेच प्रेमाचं लक्षण” अशा अनेक वाक्यांतून प्रेमाचं मोजमाप केलं जातं. या विचारांमध्ये काही अंशी सत्य नक्कीच आहे. कारण काळजीपोटी राग येतो, भीतीपोटी बंधनं घातली जातात, आणि आपल्याला चुकांपासून वाचवण्याची तळमळ त्यामागे असते. पण प्रेमाचं हे एकमेव रूप आहे का? याच चौकटीत प्रेम अडकवणं योग्य आहे का?
माझ्या मते नाही. कारण प्रेमाचं आणखी एक, अधिक खोल, अधिक समंजस आणि अधिक शांत रूप अस्तित्वात आहे जे राग न करता, ओरड न करता, बंधन न घालता आपल्याला स्वीकारतं. जे आपल्याला “तू बदल” असं सांगण्याऐवजी “तू जसा आहेस तसाच मला मान्य आहेस” असं म्हणतं. आणि हे प्रेम काहीही कमी नाही; उलट ते अधिक प्रगल्भ, अधिक विश्वासू आणि अधिक टिकाऊ असतं.
आपण ज्या माणसांवर रागावतो, त्यांच्याबद्दल आपल्याला काळजी असते, हे मान्य. पण प्रत्येक वेळी रागावणं, चुका दाखवणं, सतत समज देत राहणं हेच जर प्रेमाचं प्रमाण मानलं, तर मग शांतपणे समजून घेणाऱ्यांचं काय? जे तुमच्या प्रत्येक पावलावर लक्ष ठेवत नाहीत, तुमच्या प्रत्येक निर्णयावर प्रश्नचिन्ह उभं करत नाहीत, पण तरीही मनापासून तुमच्या सोबत उभे असतात. जे तुम्हाला मोकळा श्वास घेऊ देतात, स्वतःचा विचार करू देतात, स्वतःच्या चुका स्वतःच समजून घेण्याची संधी देतात.
खरं तर, “फ्रीडम देणं” हे प्रेमाचं फार मोठं लक्षण आहे. कारण ज्याच्यावर विश्वास नसतो, त्याला स्वातंत्र्य दिलं जात नाही. सतत संशय, भीती, नियंत्रण ही विश्वासाच्या अभावाची लक्षणं असतात. पण जो माणूस तुम्हाला पूर्ण स्वातंत्र्य देतो, तो हेच सांगतो की, “मला तुझ्यावर विश्वास आहे.” तो हे मान्य करतो की तुम्ही स्वतंत्र व्यक्ती आहात, तुमचं स्वतःचं आयुष्य आहे, स्वतःचे निर्णय आहेत. आणि हा विश्वास म्हणजे प्रेमाचा कणा असतो.
अशा नात्यांमध्ये एखादी चूक झाली, तर लगेच दोषारोप होत नाहीत. “मी आधीच सांगितलं होतं” असं ऐकवून तुमचं मन अधिक जड केलं जात नाही. उलट, शांतपणे एक वाक्य कानावर पडतं “मी आहे ना.” या दोन शब्दांत प्रचंड ताकद असते. ते तुमच्या चुकीचं समर्थन करत नाहीत, पण तुमच्या व्यक्तिमत्त्वाला नाकारतही नाहीत. ते हे सांगतात की चूक झाली तरी तू एकटा नाहीस. आणि कधी कधी, हीच भावना माणसाला पुन्हा उभं राहायला मदत करते.
जे लोक तुमच्या चुका सतत दाखवत बसत नाहीत, त्यांना चुका दिसत नाहीत असं नाही. पण त्यांना तुमच्या चुकांपेक्षा तुमचं अस्तित्व जास्त महत्त्वाचं वाटतं. त्यांना तुम्हाला जपायचं असतं, झोडपायचं नसतं. कारण काही नाती ही सुधारण्यापेक्षा सांभाळण्यावर उभी असतात. जिथे “तू चुकतोयस” सांगण्यापेक्षा “तू महत्त्वाचा आहेस” सांगणं जास्त गरजेचं असतं.
अशा माणसांचं प्रेम अनेकदा गैरसमजाचं बळी ठरतं. कारण ते ओरडत नाहीत, हक्क गाजवत नाहीत, अपेक्षांची यादी समोर ठेवत नाहीत. त्यामुळे समाजाच्या ठरावीक चौकटीत बसणारं प्रेम ते दाखवत नाहीत. परिणामी, त्यांच्या प्रेमावरच प्रश्नचिन्ह उभं केलं जातं “इतकं शांत कसं?”, “इतकं सोडून देणारं कसं?” पण खरं तर हे सोडून देणं नसतं; हा विश्वास असतो. हा स्वीकार असतो.
अशा माणसांची संख्या फार कमी असते. ते आपल्या आयुष्यात सहजासहजी भेटत नाहीत. कारण प्रत्येकाला दुसऱ्याला स्वीकारणं जमत नाही. आपल्याला बहुतेक वेळा समोरच्याला आपल्या कल्पनेप्रमाणे घडवायचं असतं. पण जे तुम्हाला बदलण्याचा अट्टहास करत नाहीत, जे तुमचं असणं पुरेसं मानतात तेच खऱ्या अर्थाने प्रेम करतात. आणि म्हणूनच अशी माणसं दुर्मिळ असतात.
या दुर्मिळ प्रेमावर विश्वास ठेवणं शिकायला हवं. कारण ते नाट्यमय नसतं, गोंगाटातलं नसतं, पण अत्यंत खोल असतं. ते तुमच्या आयुष्यात वादळ निर्माण करत नाही, पण वादळात छत्री बनून उभं राहतं. ते तुम्हाला घट्ट बांधून ठेवत नाही, पण पडू न देता साथ देतं.
शेवटी प्रेमाचं मोजमाप रागाच्या तीव्रतेत नाही, तर समजून घेण्याच्या क्षमतेत असतं. बंधनांच्या संख्येत नाही, तर दिलेल्या स्वातंत्र्यात असतं. आणि सतत चुकांची आठवण करून देण्यात नाही, तर त्या चुकांनंतरही “तू माझाच आहेस” असं म्हणण्यात असतं.
म्हणूनच, जे तुमच्यावर रागवत नाहीत, जे प्रत्येक वेळी ओरडत नाहीत, जे तुम्हाला जसं आहात तसं स्वीकारतात त्यांच्या प्रेमाला कमी लेखू नका. कदाचित तेच तुमच्या आयुष्यातलं सर्वात शुद्ध, सर्वात प्रगल्भ आणि सर्वात खरं प्रेम असेल. आणि अशा प्रेमावर विश्वास ठेवणं, हेच खरं भाग्य असतं.
©® सचिन कमल गणपतराव मुळे...
परभणी,९७६७३२३३१५
परभणी,९७६७३२३३१५
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा