अपूर्ण रेषा भाग - १
नाशिकच्या देवलाली कॅम्पमध्ये राहणारा १७ वर्षांचा आरव जोशी शाळेत चित्रकलेसाठी प्रसिद्ध होता. त्याच्या वहीतले प्रत्येक चित्र जिवंत वाटायचे. रेषा ज्या दिशेने फिरायच्या, तिथेच काहीतरी अद्भुत आकार घडायचा. पण एकच गोष्ट त्याला वर्षानुवर्षं त्रास देत होती, त्याचा उजवा हात जन्मतःच कमकुवत होता.
बालपणापासून लोक त्याला “एक हाताचा कलाकार” म्हणत चिडवायचे. शाळेतल्या स्पर्धांमध्ये तो जिंकल्यावरही काही शिक्षक म्हणायचे, “तू एवढं चांगलं चित्र काढतोस, पण पुढे काय करशील? दोन हात नसतील तर मोठ्या कॅनव्हासवर कसं काम करणार?”
आरव प्रत्येक वेळी हसून उत्तर द्यायचा, पण आतून मात्र तुटत जायचा. त्याची आई नेहमी म्हणायची, “रेषा अपूर्ण असली तरी चित्र पूर्ण करता येतं रे. हार मानलीस तरच ते अपूर्ण राहतं.”
एके दिवशी त्यांच्या शाळेतून राष्ट्रीय स्तरावरील “युवा चित्रकला महोत्सव” जाहीर झाला. महाराष्ट्रातून फक्त २० विद्यार्थ्यांची निवड होणार होती. विषय होता, “अपूर्णतेतलं सौंदर्य”. आरवला विषय ऐकूनच अंगात जोश आला. हे तर त्याचं आयुष्य होतं.
पण घरी आल्यावर त्याने मोठ्या पांढऱ्या कॅनव्हासकडे पाहिलं आणि मनातला आत्मविश्वास पुन्हा खालावला.
“इतका मोठा कॅनव्हास… माझ्या एका हाताने कसं होणार?”
“इतका मोठा कॅनव्हास… माझ्या एका हाताने कसं होणार?”
आई स्वयंपाक करताना त्याच्याकडे पाहत होती. तिने काही न बोलता त्याच्या हातात पेन्सिल दिली.
“किती वेळा सांगू? तुझे हात कमी नाहीत. कमी आहे तुझा विश्वास.”
“किती वेळा सांगू? तुझे हात कमी नाहीत. कमी आहे तुझा विश्वास.”
आरव रात्रभर झोपू शकला नाही. तो कॅनव्हाससमोर बसून राहिला. अखेर सकाळी ४ वाजता त्याने पहिली रेषा काढली, थरथरणारी, वाकडी, अपूर्ण. तो चिडून म्हणाला,
“हे माझ्यासारखंच दिसतं!”
“हे माझ्यासारखंच दिसतं!”
बस, तेवढ्याच क्षणी त्याच्या मनात विजेचा लखलखाट झाला. “मी स्वतःला काढेन… अपूर्ण, पण प्रकाशाकडे चालणारा.”
तो पूर्ण जोमाने कामाला लागला. एक हाताने रंग, ब्रश, कापड, सर्व सांभाळणं अवघड होतं, पण त्याच्या नजरेत फक्त चित्र दिसत होतं. दोन दिवस सतत काम करून त्याने एक अप्रतिम कलाकृती तयार केली, अपूर्ण शरीर असलेला एक मुलगा, पण त्याच्या मागे पसरलेले सूर्यकिरण त्याची छाया संपूर्ण दाखवत होते.
संदेश स्पष्ट होता, “अपूर्णत्व म्हणजे शेवट नाही, नवं सूर्यमंथन.”
संदेश स्पष्ट होता, “अपूर्णत्व म्हणजे शेवट नाही, नवं सूर्यमंथन.”
चित्र पाहून शाळा चकित झाली. शिक्षकही नि:शब्द झाले. निवड प्रक्रिया झाली… आणि आरव महाराष्ट्रातील टॉप २० मध्ये निवडला गेला.
स्पर्धा पुण्यात होती. तिथे पोहोचल्यावर आरवने पाहिलं,
भव्य हॉल, मोठे कलाकार, महाग ब्रश, विशाल कॅनव्हास, कॉलेज लेव्हलची स्पर्धा…क्षणभर त्याला वाटलं, “किती लहान आहे मी.”
भव्य हॉल, मोठे कलाकार, महाग ब्रश, विशाल कॅनव्हास, कॉलेज लेव्हलची स्पर्धा…क्षणभर त्याला वाटलं, “किती लहान आहे मी.”
स्पर्धेच्या आधी रात्री आईचा मेसेज आला,“जिंकणं नाही, स्वतःला हरवू नकोस.”
दुसऱ्या दिवशी स्पर्धा सुरू झाली. प्रत्येक विद्यार्थी आपल्या कॅनव्हासवर वीजेच्या वेगाने काम करत होता. आरव मात्र एकेक स्ट्रोक सावधपणे मारत होता. त्याला पाहून काही जण हसू लागले. “एवढा स्लो आहे… कसं होणार याचं?”
आरवने काहीही लक्ष दिले नाही. त्याच्या समोर त्या मुलाचं चित्र हळूहळू तयार होत होतं, हसणारा पण अपूर्ण शरीराचा, प्रकाशाने भरलेला.
पण स्पर्धा संपायला फक्त १८ मिनिटे बाकी असताना, अचानक त्याचा ब्रश खाली पडला… आणि ब्रशवरील गडद काळा रंग कॅनव्हासवर उडाला!
त्याच्या सूर्यकिरणांवर काळा डाग पसरला. हॉलमध्ये हास्य पसरलं. आरवचे हात थरथरू लागले. डोळ्यात पाणी तरळलं. त्याला वाटलं…“सगळं संपलं.”
तो मागे सरकला, बसायला गेला, आणि त्या क्षणी त्याच्या लक्षात आलं, आईचं वाक्य,“रेषा अपूर्ण झाली तर पुन्हा काढ… पण तू थांबू नकोस.”
आरव उठला. त्याने गडद काळ्या रंगाला सूर्यकिरणांचा भाग न मानता, त्याला “ढग” बनवलं आणि चित्रात हलका पांढरा प्रकाश घालून त्या ढगाच्या कडेने तुटून बाहेर येणारे किरण दाखवले.
चित्र आता आणखी सुंदर दिसत होतं, किरणं ढगातून बाहेर पडतात… अगदी माणूस अडचणीतून बाहेर पडतो तसं. सायरन वाजला. वेळ संपली.
आरव थोडा तणावात होता पण आनंद होता, “मी हार मानली नाही.”
क्रमशः
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा