बापाचं स्वप्न
गावातल्या कुंभार वाडीच्या टोकावर एक छोटंसं घर होतं. तिथे राहायचा शंकर, एक साधा शेतकरी. काळं वर्ण, उन्हाने खरखरीत झालेला चेहरा, पण डोळ्यांत अपार माया आणि आशा.
त्याचं आयुष्य म्हणजे शेत, बैल, आणि त्याचा एकुलता एक मुलगा, आदित्य.
शंकरच्या संसारात पैसा कमी, पण मनाचा साठा फार मोठा होता. आदित्य शाळेत हुशार होता. गावातले लोक म्हणायचे, “शंकर, तुझा मुलगा फार पुढं जाईल रे.”
शंकर हसत म्हणायचा, “देव करो आणि तसंच होऊ दे, मी शेतात घाम गाळतोय ते त्याच्यासाठीच.”
शंकर हसत म्हणायचा, “देव करो आणि तसंच होऊ दे, मी शेतात घाम गाळतोय ते त्याच्यासाठीच.”
दररोज सकाळी शंकर लवकर उठून शेताकडे निघायचा. पावसाळ्यात पाय चिखलाने माखलेले, उन्हाळ्यात अंगावर घामाचे ओघळ.
आदित्य लहान असताना बाबा शेतात जाताना म्हणायचा,
“बाबा, मला पण घेऊन जा ना शेतात.”
शंकर हसायचा, “तू अभ्यास कर. माझं काम मातीचं आहे, तुझं अक्षरांचं. माझं स्वप्न आहे की तू या मातीतून वर उठशील.”
आदित्य लहान असताना बाबा शेतात जाताना म्हणायचा,
“बाबा, मला पण घेऊन जा ना शेतात.”
शंकर हसायचा, “तू अभ्यास कर. माझं काम मातीचं आहे, तुझं अक्षरांचं. माझं स्वप्न आहे की तू या मातीतून वर उठशील.”
त्या एका वाक्याने आदित्यचं आयुष्य घडलं.
शंकरनं कितीही थकलेला असला तरी संध्याकाळी बसून मुलाचा अभ्यास घ्यायचा. त्याला स्वतः जास्त शिकायला जमलं नव्हतं, पण आदित्यला शिकवायचं हेच त्याचं ध्येय होतं.
शंकरनं कितीही थकलेला असला तरी संध्याकाळी बसून मुलाचा अभ्यास घ्यायचा. त्याला स्वतः जास्त शिकायला जमलं नव्हतं, पण आदित्यला शिकवायचं हेच त्याचं ध्येय होतं.
आदित्य दहावीला आला तेव्हा शंकरनं सगळं विकून त्याचं शिक्षण शहरात सुरू केलं.
“बाबा, इतका खर्च कसा करणार?”आदित्यने विचारलं.
“तू काळजी नको करू. मी दोन एकर जमीन विकलीय. मला शेतातून दाणादाण मिळो की न मिळो, पण माझा मुलगा मोठा झाला पाहिजे.”
“बाबा, इतका खर्च कसा करणार?”आदित्यने विचारलं.
“तू काळजी नको करू. मी दोन एकर जमीन विकलीय. मला शेतातून दाणादाण मिळो की न मिळो, पण माझा मुलगा मोठा झाला पाहिजे.”
शहरात येऊन आदित्य अभ्यासात रमला. इंजिनिअरिंगचं शिक्षण घेतलं. सुरुवातीला त्याला खूप अवघड वाटायचं, इंग्रजी, मोठं कॉलेज, शहरातील चमकधमक, पण प्रत्येक वेळी त्याच्या मनात वडिलांचा आवाज घुमायचा,
“बाळा, तू मेहनत कर. बापाचा घाम वाया जाऊ देऊ नको.”
“बाळा, तू मेहनत कर. बापाचा घाम वाया जाऊ देऊ नको.”
रात्री उशिरापर्यंत अभ्यास, दिवसभर वर्ग, आणि जेवण म्हणून फक्त साधं डब्यातलं अन्न, हेच त्याचं आयुष्य.
तो नेहमी वडिलांचा फोटो समोर ठेवून म्हणायचा, “बाबा, तुझं स्वप्न मी पूर्ण करीन.”
तो नेहमी वडिलांचा फोटो समोर ठेवून म्हणायचा, “बाबा, तुझं स्वप्न मी पूर्ण करीन.”
चार वर्षांनंतर आदित्यला मोठ्या कंपनीत नोकरी मिळाली. पहिला पगार हातात घेताच त्याच्या डोळ्यात अश्रू आले.
तो थेट गावात गेला. शंकर शेतात नांगर चालवत होता.
“बाबा!”
शंकर वळून पाहतो, समोर त्याचा मुलगा हातात पगाराचा लिफाफा घेऊन उभा होता.
“बघा बाबा, माझा पहिला पगार.”
तो थेट गावात गेला. शंकर शेतात नांगर चालवत होता.
“बाबा!”
शंकर वळून पाहतो, समोर त्याचा मुलगा हातात पगाराचा लिफाफा घेऊन उभा होता.
“बघा बाबा, माझा पहिला पगार.”
शंकरच्या डोळ्यांत पाणी आलं.
“हा पगार मी नाही घेत, बाळा. तू ठेव. मी माझं स्वप्न बघितलं आणि तू ते पूर्ण केलंस. एवढंच माझं बक्षीस आहे.”
“हा पगार मी नाही घेत, बाळा. तू ठेव. मी माझं स्वप्न बघितलं आणि तू ते पूर्ण केलंस. एवढंच माझं बक्षीस आहे.”
त्या दिवशी शेतातला वारा जणू आनंदाने वाहत होता. बापाचं स्वप्न साकार झालं होतं.
वेळ सरत गेला. आदित्य शहरात स्थिरावला. मोठा फ्लॅट, गाडी, आणि आरामाचं जीवन.
पण हळूहळू त्याचं आणि वडिलांचं अंतर वाढत गेलं.
फोनवर बोलणं कमी झालं. कामाच्या गर्दीत आदित्यला वेळ मिळेना.
शंकर मात्र दर सकाळी त्याचा फोटो पाहून म्हणायचा,
“माझा मुलगा शहरात मोठा माणूस झालाय, देव त्याला सुखी ठेवो.”
पण हळूहळू त्याचं आणि वडिलांचं अंतर वाढत गेलं.
फोनवर बोलणं कमी झालं. कामाच्या गर्दीत आदित्यला वेळ मिळेना.
शंकर मात्र दर सकाळी त्याचा फोटो पाहून म्हणायचा,
“माझा मुलगा शहरात मोठा माणूस झालाय, देव त्याला सुखी ठेवो.”
एकदा गावातले शेजारी म्हणाले,
“शंकर, आदित्य आता क्वचितच येतो रे.”
शंकर हसून म्हणाला, “त्याचं काम आहे. मी त्याच्यासाठीच तर आयुष्यभर कष्ट केलेत. तो आनंदात असेल, तेवढंच पुरे.”
“शंकर, आदित्य आता क्वचितच येतो रे.”
शंकर हसून म्हणाला, “त्याचं काम आहे. मी त्याच्यासाठीच तर आयुष्यभर कष्ट केलेत. तो आनंदात असेल, तेवढंच पुरे.”
एके दिवशी शंकर शेतात काम करत असताना अचानक तोल गेला. पाय घसरला आणि तो जमिनीवर कोसळला. शेजाऱ्यांनी त्याला रुग्णालयात नेलं.
डॉक्टरांनी सांगितलं, “थोडी विश्रांती घ्यावी लागेल. वय झालंय, रक्तदाब वाढलाय.”
डॉक्टरांनी सांगितलं, “थोडी विश्रांती घ्यावी लागेल. वय झालंय, रक्तदाब वाढलाय.”
गावातून फोन आला तेव्हा आदित्य मीटिंगमध्ये होता. त्याने फोन उचलून म्हटलं,
“हो बाबा, मी बघतो. काही दिवसांत येतो.”
पण काही दिवस महिने झाले, आणि तो येऊ शकला नाही.
“हो बाबा, मी बघतो. काही दिवसांत येतो.”
पण काही दिवस महिने झाले, आणि तो येऊ शकला नाही.
शंकर मात्र रोज दाराकडे पाहत राहायचा, “आज तरी माझा मुलगा येईल का?”
दीड महिन्यानंतर आदित्य शेवटी गावात पोहोचला.
घरात शंकर झोपलेला होता. चेहऱ्यावर थकवा, पण डोळ्यांत ओढ.
“बाबा…” आदित्यचा आवाज ऐकून शंकर उठला.
“अरे बाळा! आला रे शेवटी! मला वाटलं, आता तू फार मोठा झालास म्हणून आम्हाला विसरलास की काय.”
घरात शंकर झोपलेला होता. चेहऱ्यावर थकवा, पण डोळ्यांत ओढ.
“बाबा…” आदित्यचा आवाज ऐकून शंकर उठला.
“अरे बाळा! आला रे शेवटी! मला वाटलं, आता तू फार मोठा झालास म्हणून आम्हाला विसरलास की काय.”
आदित्यचं डोकं खाली झुकलं.
त्याने वडिलांचा हात हातात घेतला, तो हात अजूनही खरखरीत, पण उबदार होता.
त्याला आठवलं, याच हाताने त्याला चालायला शिकवले होते, याच हाताने घामानं भिजून त्याचं भवितव्य घडवलं होतं.
त्याने वडिलांचा हात हातात घेतला, तो हात अजूनही खरखरीत, पण उबदार होता.
त्याला आठवलं, याच हाताने त्याला चालायला शिकवले होते, याच हाताने घामानं भिजून त्याचं भवितव्य घडवलं होतं.
त्या क्षणी त्याला जाणवलं,
शहरात तो कितीही मोठा झाला तरी त्याचं मूळ हेच आहे.
शहरात तो कितीही मोठा झाला तरी त्याचं मूळ हेच आहे.
त्या भेटीनंतर आदित्यचं आयुष्यच बदललं.
त्याने ठरवलं की प्रत्येक महिन्यात तो गावाला भेट देईल.
त्याने गावात वाचनालय उभारलं, मुलांसाठी संगणक वर्ग सुरू केला.
शंकरने हसत विचारलं, “हे सगळं कशासाठी?”
“बाबा, मी जे काही झालो ते तुमच्या त्यागामुळे. आता मला इथल्या प्रत्येक मुलाला तसं स्वप्न बघायला शिकवायचं आहे.”
त्याने ठरवलं की प्रत्येक महिन्यात तो गावाला भेट देईल.
त्याने गावात वाचनालय उभारलं, मुलांसाठी संगणक वर्ग सुरू केला.
शंकरने हसत विचारलं, “हे सगळं कशासाठी?”
“बाबा, मी जे काही झालो ते तुमच्या त्यागामुळे. आता मला इथल्या प्रत्येक मुलाला तसं स्वप्न बघायला शिकवायचं आहे.”
शंकरच्या डोळ्यांत अश्रू आले, पण मनात आनंद होता.
“माझा मुलगा खरंच मोठा झाला.”
“माझा मुलगा खरंच मोठा झाला.”
काळ पुढे गेला. शंकर वृद्ध झाला. एका थंड सकाळी तो शांतपणे झोपेतच गेला.
आदित्यने त्यांच्या समाधीशेजारी एक छोटं शिलालेख बसवलं, “या मातीत घाम गाळणारा तो बाप, ज्याने मुलाला उडायला शिकवलं.”
आदित्यने त्यांच्या समाधीशेजारी एक छोटं शिलालेख बसवलं, “या मातीत घाम गाळणारा तो बाप, ज्याने मुलाला उडायला शिकवलं.”
तो रोज त्या ठिकाणी जाऊन काही क्षण शांत बसायचा.
वारा हलकेच वाहायचा, आणि त्याला वाटायचं जणू वडील कुजबुजतायत,
“बाळा, मी आहे तुझ्या सोबत.”
वारा हलकेच वाहायचा, आणि त्याला वाटायचं जणू वडील कुजबुजतायत,
“बाळा, मी आहे तुझ्या सोबत.”
समाप्त