आपल्या मराठी म्हणी या फक्त शब्द नाहीत, तर अनुभवांनी आणि शहाणपणाने बनलेल्या शिकवणी आहेत.
“उस गोड लागला म्हणून मुळासकट खाऊ नये” ही म्हण अशाच अनुभवातून आलेली आहे.
पहिल्या नजरेला ती गंमतीशीर वाटते, पण तिच्या पाठीमागे जीवनाचं मोठं तत्त्वज्ञान दडलं आहे —
अतिरेक टाळा, विवेक राखा आणि मोहाला मर्यादा ठेवा.
“उस गोड लागला म्हणून मुळासकट खाऊ नये” ही म्हण अशाच अनुभवातून आलेली आहे.
पहिल्या नजरेला ती गंमतीशीर वाटते, पण तिच्या पाठीमागे जीवनाचं मोठं तत्त्वज्ञान दडलं आहे —
अतिरेक टाळा, विवेक राखा आणि मोहाला मर्यादा ठेवा.
उस हा गोड असतो. आपण त्याचा रस पितो, चव घेतो. पण जर आपण त्या उसाचं मूळही खाल्लं, तर चव हरवते आणि त्रास होतो.
म्हणजेच — गोडपणातही मर्यादा हवी.
जी गोष्ट चांगली वाटते, तिचा अतिरेक केला तर तीच गोष्ट हानिकारक ठरते.
ही म्हण आपल्याला शिकवते की, कुठल्याही गोष्टीचा अतिरेक म्हणजे मूर्खपणा.
जी गोष्ट आनंद देणारी आहे, तिचा मापात आस्वाद घ्यावा. अति मोह, अति आसक्ती आणि अति विश्वास हे तिघेही माणसाला विवेकशून्य बनवतात.
जी गोष्ट आनंद देणारी आहे, तिचा मापात आस्वाद घ्यावा. अति मोह, अति आसक्ती आणि अति विश्वास हे तिघेही माणसाला विवेकशून्य बनवतात.
जीवनात विवेक म्हणजेच समजूतदारपणा आणि तोल.
कुठल्याही गोष्टीत विवेक नसेल तर चांगली गोष्टही चुकीची ठरते. एखादी गोष्ट चांगली असली तरी तिचं मूळ खणू नका. तिचा आनंद घ्या, पण तिच्या मोहात स्वतःला हरवू नका.
जगात असंख्य आकर्षणं आहेत — पैसा, प्रेम, कीर्ती, सत्ता, सुखसोयी.
या सगळ्या गोष्टी उसासारख्या गोड आहेत, पण त्यात विवेक नसेल तर माणूस मूळ गमावतो.
आणि जेव्हा मूळ हरवतं, तेव्हा चव राहात नाही — फक्त रिकामेपणा उरतो.
या सगळ्या गोष्टी उसासारख्या गोड आहेत, पण त्यात विवेक नसेल तर माणूस मूळ गमावतो.
आणि जेव्हा मूळ हरवतं, तेव्हा चव राहात नाही — फक्त रिकामेपणा उरतो.
समजा एखाद्या व्यक्तीला कामाचं कौतुक मिळालं.
ते छान आहे — पण जर त्या कौतुकाच्या नादात तो अहंकारी झाला, तर तेच कौतुक त्याचं नुकसान करतं.
ते छान आहे — पण जर त्या कौतुकाच्या नादात तो अहंकारी झाला, तर तेच कौतुक त्याचं नुकसान करतं.
तसंच, प्रेमात एखादा साथीदार गोड वाटतो — पण त्याच्यावर अति अवलंबून राहिलं की स्वतःचं अस्तित्व हरवतं.
त्या नात्याची गोडी टिकवायची असेल तर मर्यादा हवीच.
त्या नात्याची गोडी टिकवायची असेल तर मर्यादा हवीच.
आजच्या काळात, जेव्हा प्रत्येक गोष्ट “अधिक” हवी असं वाटतं —
अधिक पैसा, अधिक प्रसिद्धी, अधिक लाइक्स, अधिक सुख —
तेव्हा ही म्हण अधिक महत्त्वाची ठरते.
अधिक पैसा, अधिक प्रसिद्धी, अधिक लाइक्स, अधिक सुख —
तेव्हा ही म्हण अधिक महत्त्वाची ठरते.
सोशल मीडियाच्या जगात लोकांना गोड प्रतिक्रियांचा मोह लागतो.
कौतुक, फॉलोअर्स, ग्लॅमर — हा सगळा गोड उस आहे.
पण जर आपण त्यात आपली खरी ओळख विसरलो,
तर त्या गोडीचा काही अर्थ उरत नाही.
कौतुक, फॉलोअर्स, ग्लॅमर — हा सगळा गोड उस आहे.
पण जर आपण त्यात आपली खरी ओळख विसरलो,
तर त्या गोडीचा काही अर्थ उरत नाही.
“जेवढं पुरेसं आहे, तेवढंच घ्या. अतिरेक केला की गोडपणाचं सौंदर्य हरवतं.”
माणसाला सुख, यश, आणि प्रेम मिळतं तेव्हा त्याला त्या गोडीचा आस्वाद घ्यायचा असतो.
पण जेव्हा तो त्या सुखाच्या मुळाशी जाण्याचा प्रयत्न करतो —
म्हणजे "आणखी, आणखी" असं विचारतो —
तेव्हा तो त्या सुखाचा अर्थ हरवतो.
पण जेव्हा तो त्या सुखाच्या मुळाशी जाण्याचा प्रयत्न करतो —
म्हणजे "आणखी, आणखी" असं विचारतो —
तेव्हा तो त्या सुखाचा अर्थ हरवतो.
म्हणूनच ज्ञानेश्वरांनी सांगितलं —
"आनंदाचा मूळ ठेवा, पण त्यात हरवू नका."
"आनंदाचा मूळ ठेवा, पण त्यात हरवू नका."
ही म्हण फक्त खाण्या-पिण्यापुरती मर्यादित नाही.
ती आपल्याला प्रत्येक क्षेत्रात संतुलन राखायला शिकवते.
प्रेमात: भावनांचा अतिरेक नको.
कामात: यशाचं व्यसन नको.
धनात: लोभ नको.
नात्यांत: स्वातंत्र्य द्या.
कारण अतिरेक कुठल्याही रूपात विषासारखाच असतो.
प्रत्येक आनंदात संयम ठेवा, प्रत्येक आकर्षणात विवेक ठेवा. जगणं सुंदर आहे, पण त्याचं सौंदर्य टिकवायचं असेल तर मर्यादा ओळखायला शिकावं लागतं.
उस गोड आहे म्हणून त्याचा रस घ्या, पण मुळं गिळलीत तर गोडी संपते.
तसंच, जीवनात गोड गोष्टींचा आस्वाद घ्या —
पण त्यात स्वतःचं मूळ हरवू देऊ नका.
तसंच, जीवनात गोड गोष्टींचा आस्वाद घ्या —
पण त्यात स्वतःचं मूळ हरवू देऊ नका.
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा