Gallbladder In Marathi
पित्ताशयाची थैली पोटाच्या उजव्या भागात बरोबर यकृताखाली एक लहान पेर फळाच्या आकाराचा एक अवयव असतो. त्याचे कार्य पित्त घट्ट करणं हे असते. हे पचनक्रियेमध्ये खूप मदत करते. हे यकृतमध्ये तयार केले होते, पित्ताशयात साठवले जाते आणि नंतर आतड्यात जाऊन अन्नाचे पचन करण्यास मदत करते. जर्नल आणि लेप्रोस्कोपिक सर्जन डॉ. अमित अग्रवाल स्पष्ट करतात की पित्ताशयात अधिकचे स्टोन्स तेव्हा बनतात जेव्हा पित्तात जास्त प्रमाणात कोलेस्ट्रॉल तयार होते. हार्वर्ड हेल्थ पब्लिकेशनच्या (Harvard Health Publication) मते, 80 टक्के पित्त स्टोन्स हे कोलेस्ट्रॉलपासून बनतात. इतर 20 टक्के पित्त स्टोन्स हे कॅल्शियम सॉल्ट आणि बिलीरुबीनपासून बनतात.
पित्ताशात स्टोन होणे म्हणजे गॉल ब्लॅडर मध्ये स्टोन आढळून येणे ही सामान्य समस्या आहे. महिला आणि लठ्ठ लोकांव्यतिरिक्त वृद्ध आणि लहान मुले देखील या समस्येने ग्रस्त असतता. नक्कीच, हा रोग इतका धोकादायक नाही, पण त्याची कारणं, लक्षणं आणि उपचार जितक्या लवकर आपल्याला माहित पडतील तितक्या लवकर आपण त्याच्या त्रासदायक समस्यांपासून आराम किंवा मुक्ती मिळवू शकतो.
कधी कधी दुर्लक्ष केल्यामुळे पित्ताशय काढून टाकण्याची देखील वेळ येऊ शकते. कोणत्याही आजाराचे वेळेत उपचार झालेले कधीही चांगलं असतं. म्हणून चला तर जाणून घेऊया पित्ताशयातील स्टोन म्हणजे नेमकं असतं तरी काय? शिवाय या आजाराची कारणे, लक्षणे आणि उपचारांबद्दल सुद्धा माहिती जाणून घ्या.
-----------------------------------------------------------------
पित्ताशयात स्टोन झाल्याची लक्षणे काय आहेत ?
पित्ताशयात स्टोन झाल्यामुळे पोटाच्या उजव्या भागात अधून-मधून वेदना होऊ शकतात. असं तेव्हा होतं जेव्हा आपण भरपूर प्रमाणात चरबीयुक्त फॅट असलेले खाद्यपदार्थ खातो. पण ही वेदना एक किंवा दोन तासांपेक्षा जास्त काळ टिकत नाही. मळमळ, उलट्या, गडद रंगाची लघवी, मातीच्या रंगाचा मल, पोटात वेदना, बर्पिंग, अतिसार आणि आंबट ढेकर या लक्षणांचा समावेश आहे.
----------------------------------------------------------------
पित्तस्टोन चा उपचार कसा केला जातो ?
जोपर्यंत आपल्याला तीव्र वेदना होत नाहीत तोपर्यंत आपल्याला पित्ताशयाची स्टोन्सचा उपचार करण्याची आवश्यकता भासणारच नाही असंही होऊ शकतं. कधी कधी हे स्टोन्स आपल्या लक्षात न येता लघवीतून स्वतःहून पडून देखील जाऊ शकतात. आपल्याला तीव्र वेदना होत असल्यास डॉक्टर तात्पुरता आराम पडण्यासाठी इंजेक्शन देईल, पण काही प्रकरणांत शस्त्रक्रिया करण्याचा सल्ला देखील देऊ शकतात. क्वचित प्रसंगी डॉक्टर औषध लिहून देतात. जर शस्त्रक्रिया आपल्यासाठी धोकादायक असेल तर ड्रेनेज ट्यूब त्वचेच्या माध्यमातून पित्ताशयामध्ये ठेवली जाऊ शकते. इतर वैद्यकीय परिस्थितींचा उपचार करून जोखीम कमी होईपर्यंत तुम्ही ही पित्ताशयाच्या स्टोनची शस्त्रक्रिया पुढे ढकलू शकता.
-------------------------------------------------------------------
पित्ताशयाच्या खड्यांचं काय करायचं ?
पित्ताशयाच्या खड्यांचं निदान झालं तर त्यावर काय उपाय करता येऊ शकतील ते बघू.उपायजर एखाद्यास पित्ताशयाच्या खड्यामुळे त्रास होत असेल आणि काविळ नसेल तर शस्त्रक्रिया करुन हे खराब झालेलं पित्ताशय व खडे काढून टाकता येते. ही शस्त्रक्रिया पोटाची चिरफाड न करता दुर्बिणीद्वारे (Laparoscopy) केली जाते. त्यामुळे रुग्ण दुसऱ्या दिवशी घरी जाऊ शकतो व पोटावर टाके, जखमेत व्रण राहत नाही. ही शस्त्रक्रिया सोपी, सुलभ असते. यानंतर त्या व्यक्तीला त्रास होत नाही. कारण पचनास लागणारा पित्तरस सरळ लहान आतड्यात नियमित प्रमाणात येत राहतो.जर एखाद्यास पित्ताशयाच्या खड्यामुळे काविळ असेल तर दुर्बिणीद्वारे पित्तनलिकेतील खडे काढले जातात व एक प्लास्टिकची नळी (stent) पित्तनलिकेत टाकून काविळ कमी होते. पुन्हा होऊ नये म्हणून दुर्बिणीद्वारे पित्ताशय काढणं उचित. काही रुग्णांना शस्त्रक्रियेची गरज लागते ज्यामध्ये पित्तनलिका ही लहान आतड्यास जोडली जाते.खडे होण्याचं टाळण्यासाठी काय करावं ?जेवणातील तेल-तूपाचं प्रमाण (स्वयंपाकातील) योग्य प्रमाणात असावं, म्हणजे फोडणीसाठी माफकतेल, भातावर थोडं साजूक तूप (हे लोणी कढवून घरी बनवलेलं तूपच असावं) इतकं चालेल. पनीर, खोबर व शेंगदाण्याचाही वापर माफक प्रमाणात करावा.तळलेले पदार्थ, फास्ट फूड वरचेवर खाऊ नये.जेवणात रोज कोशिंबीर वा सॅलड घ्यावे.चिकू , सफरचंद, पपई, संत्री, मोसंबी, केळ अशी फळे आवर्जून खावीत.रोज नियमित व्यायाम करावा. एक तास रोज चालायला जावं.पित्ताशयातील खडे विरघळण्याची काही औषधं उपलब्ध आहेत खरी, पण ती बरीच वर्षे घ्यायला लागतात. तसंच ती बरीच खर्चिक असतात व खडे विरघळण्याचे प्रमाण अनिश्चित असतं. दुसरा धोका म्हणजे या अवधीत एखादा खडा अडकून काही दुष्परिणाम होणार नाहीत असं सांगता येत नाही.त्रास न होणारे खडे(Silent or asymptomatic stones)पित्ताशयातील खडे असणाऱ्या ७० - ८० टक्के रुग्णांना त्याचा काही त्रास होत नाही. त्यातले काही सोनोग्राफीमध्ये दिसतात. अश्या खड्यांना सायलेंट खडे म्हणतात. जर खड्यांचा काही त्रास नसेल, ते लहान असतील व पित्ताशय जाड झालं नसेल तर असे खडे काढणं आवश्यक नसतं. केवळ सोनोग्राफीमध्ये खडे आहेत म्हणून ते काढावेत हे गरजेचं नाही. त्यावर फक्त लक्ष ठेवावं व डॉक्टरांच्या सल्ल्यानेच उपचार करावे. सोनोग्राफीच्या रिपोर्टने घाबरून न जाता जर खड्यामुळे त्रास होत असेल, तरच त्यावर शस्त्रक्रिया करण्याची गरज असते.
............ End.....
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा