गुरुदक्षिणा ( भाग ३ रा)

शाळेतून रिटायर्ड झाल्यानंतर पाटील सर ठाण्यापासून जवळच असलेल्या आपल्या मूळ गावी पत्नीसोबत स्थायिक झाले होते. दिंडोशीला असतांना शेतकामाची आवड जडली होती. उतारवयात आपली तिच आवड जपत त्यांनी शेतीला प्राधान्य दिले होते. स्वतः शेतावर जाऊन जातीने ते शेतमजूरांकडून काम करून घेत होते. घरासमोर वसलेली छोटेखानी बाग त्यांच्या त्या आवडीतूनच तर फुलली होती. त्यांची सकाळ व्हायची ते बागेतल्या प्राजक्ताच्या झाडावर बसलेल्या चिमण्यांच्या चिवचिवाटाने. त्यांना दाणे टाकताच चिमण्यांचा तो थवा अंगणात उतरायचा. कितीतरी वेळ तिथेच खुर्चीवर बसून ते चिमण्यांना न्याहाळायचे. त्याही न घाबरता दाणे टिपायच्या. त्यांच्या दैनंदिन जीवनातल्या त्या ओळखीच्या सोबती बनल्या होत्या. आन्हिके उरकायच्या आधी बागेची सफासफाई ते जातीने करायचे. दिवसभरातील त्यांचा जास्तीत जास्त वेळ याच बागेत जायचा. सरांच्या पत्नी पाटील मॅडम मात्र मितभाषी होत्या. मोजकं बोलणं सोडलं तर दिवसभर त्या शांतच बसलेल्या असायच्या. पाटील सर मात्र त्यांच्याजवळ जात त्यांना बोलतं करण्याचा अयशस्वी प्रयत्न करायचे. शेजाऱ्यांशीही त्या कधी मनमोकळेपणे बोलायच्या नाहीत. त्या एका घटनेने मॅडम अंर्तबाह्य बदलल्या गेल्या त्या कायमच्याच.त्या या घटेनेतून बाहेर पडण्याची शाश्वती नसतांनाही पाटील सर मात्र त्यासाठी प्रयत्नशील असायचे. त्यांचा हा केविलवाणा प्रयत्न मॅडमना भावूक करून जायचा. स्वतःला खोलीत बंद करून घेत त्या नशिबाला दोष देत रडायच्या. त्यांच्या या वागण्याने सरांना आणखी अपराधी वाटायचे. दोघांच त्यांच विश्व खूपच रितं होतं. विचारांच्या अधीन राहून दोघांनाही त्रास व्हायचा. एकाकीपणाच्या मॅडमच्या रोगावर देवपूजेच्या औषधाची मात्रा प्रभावी ठरली होती तर आपला छंद जोपासत पाटील सरही स्वतःला सावरत होते.