कामथे काका (भाग २१)

किक्लाची धुलाई जोरदार चालू होती. पोलिसावर हात उचलणं, म्हणजे नक्की काय हे त्याला जाणवून देण्यात डावले, नेटके आणि देखणे अजिबात कसूर करीत नव्हते. बाहेरून पाहणाऱ्या श्रीकांत सरांना अचानक ही मारहाण निरर्थक वाटू लागली. मग त्यांनी डावलेंना बाहेर बोलवले. " डावले तुम्हाला राग आलाय, हे ठीक आहे. पण त्याच्याकडून माहिती काढणं जास्त जरूरी आहे. या मारहाणीच्या बदल्यात एक आरोप आपण त्याच्यावर जास्त लावू शकतो इतकंच. त्याच्याकडून माहिती गोळा करा. आणि उद्या काहीही करू नका. फक्त लक्ष ठेवा आणि त्याला परत आत घ्या. तेव्हा त्याचा इगो जास्त वाढलेला असेल. तुम्ही दमलात असं त्याला वाटलं की त्याच्यावर हल्ला करा. " त्यावर डावले म्हणाले, " सर तुमचं म्हणणं बरोबर आहे पण रिमांडची मुदत आता फक्त पाच दिवसाचीच राहिली आहे. तेवढ्या अवधीत हा निर्ढावलेला गुन्हेगार बोलला तर पाहिजे. आत्ता सोडतोय पण उद्या दुपारी परत आत घेईन. वेळ कमी आहे सर अजून चौघे तरी बाहेर आहेत. "..... मग किक्लाला बाहेर काढला. त्याची मार खाऊन दमछाक झाली होती तरी तो छद्मी हसतं म्हणाला, " थक गये साब लोग? अरे किक्लाके सामने कोई नही टिका. किक्ला टूटनेवालोंमेसे नही है. " ते ऐकल्यावर त्याला घाणेरडी शिवी देत कोठडीत घेऊन जाण्याचं कॉन्स्टेबल्सना त्यांनी सांगितलं. जाता जाता किक्ला म्हणाला, " गाली देनेके सिवाय आप कर भी क्या सकते है ? " त्याच्या बोलण्याकडे कोणी लक्ष दिलं नाही. सकाळचे सहा वाजत होते. डावले , नेटके आणि देखणे तिघेही घरी निघाले. निदान थोडी विश्रांती झाली की परत काम करता येईल. आता कच्ची का होईना स्टोरी तयार करायला पाहिजे, म्हणजे डीसीपी साहेबांना सादर तरी करता येईल. त्यासाठी हे तिघे हरामखोर बोलायला पाहिजेत आणि बाहेरचे चार पाच जण आत यायला पाहिजेत. डावले असा विचार करीत होते. पण अतिश्रमाने आपण आजारी पडू की काय या शंकेने त्यांनी दुपारी येण्यापेक्षा थेट रात्रीच कामावर येण्याचं ठरवलं. खरंतर श्रीकांतसरांना तिथे थांबवून जाणं योग्य नव्हतं. त्यांचा या केसशी काही संबंध नव्हता. तरी आपण त्यांची मदत काल रात्री घेतली होती. मग त्यांनी बाहेरून डीसीपी साहेबांना त्यांना बरोबर राहू देण्यासाठी विनवण्याचं ठरवलं. ते निघाले. दिवस मुंगीच्या पावलाने जात होता. काका कंटाळून बसले होते. आज पुन्हा आपल्याला फिरवणार. कधी जामीन मिळून आपली सुटका होणार कोणास ठाऊक? पण जामीन कोण राहणार हा प्रश्न होताच. जसा तो पूर्वी पडला होता. साधना फक्त राहू शकते. स्त्रीचा जामीन चालत नाही, हे त्यांना ऐकून माहीत होतं. आणि तिचा चालला तरी ती नाही राहिली तर?किक्लाची धुलाई जोरदार चालू होती. पोलिसावर हात उचलणं, म्हणजे नक्की काय हे त्याला जाणवून देण्यात डावले, नेटके आणि देखणे अजिबात कसूर करीत नव्हते. बाहेरून पाहणाऱ्या श्रीकांत सरांना अचानक ही मारहाण निरर्थक वाटू लागली. मग त्यांनी डावलेंना बाहेर बोलवले. " डावले तुम्हाला राग आलाय, हे ठीक आहे. पण त्याच्याकडून माहिती काढणं जास्त जरूरी आहे. या मारहाणीच्या बदल्यात एक आरोप आपण त्याच्यावर जास्त लावू शकतो इतकंच. त्याच्याकडून माहिती गोळा करा. आणि उद्या काहीही करू नका. फक्त लक्ष ठेवा आणि त्याला परत आत घ्या. तेव्हा त्याचा इगो जास्त वाढलेला असेल. तुम्ही दमलात असं त्याला वाटलं की त्याच्यावर हल्ला करा. " त्यावर डावले म्हणाले, " सर तुमचं म्हणणं बरोबर आहे पण रिमांडची मुदत आता फक्त पाच दिवसाचीच राहिली आहे. तेवढ्या अवधीत हा निर्ढावलेला गुन्हेगार बोलला तर पाहिजे. आत्ता सोडतोय पण उद्या दुपारी परत आत घेईन. वेळ कमी आहे सर अजून चौघे तरी बाहेर आहेत. "..... मग किक्लाला बाहेर काढला. त्याची मार खाऊन दमछाक झाली होती तरी तो छद्मी हसतं म्हणाला, " थक गये साब लोग? अरे किक्लाके सामने कोई नही टिका. किक्ला टूटनेवालोंमेसे नही है. " ते ऐकल्यावर त्याला घाणेरडी शिवी देत कोठडीत घेऊन जाण्याचं कॉन्स्टेबल्सना त्यांनी सांगितलं. जाता जाता किक्ला म्हणाला, " गाली देनेके सिवाय आप कर भी क्या सकते है ? " त्याच्या बोलण्याकडे कोणी लक्ष दिलं नाही. सकाळचे सहा वाजत होते. डावले , नेटके आणि देखणे तिघेही घरी निघाले. निदान थोडी विश्रांती झाली की परत काम करता येईल. आता कच्ची का होईना स्टोरी तयार करायला पाहिजे, म्हणजे डीसीपी साहेबांना सादर तरी करता येईल. त्यासाठी हे तिघे हरामखोर बोलायला पाहिजेत आणि बाहेरचे चार पाच जण आत यायला पाहिजेत. डावले असा विचार करीत होते. पण अतिश्रमाने आपण आजारी पडू की काय या शंकेने त्यांनी दुपारी येण्यापेक्षा थेट रात्रीच कामावर येण्याचं ठरवलं. खरंतर श्रीकांतसरांना तिथे थांबवून जाणं योग्य नव्हतं. त्यांचा या केसशी काही संबंध नव्हता. तरी आपण त्यांची मदत काल रात्री घेतली होती. मग त्यांनी बाहेरून डीसीपी साहेबांना त्यांना बरोबर राहू देण्यासाठी विनवण्याचं ठरवलं. ते निघाले. दिवस मुंगीच्या पावलाने जात होता. काका कंटाळून बसले होते. आज पुन्हा आपल्याला फिरवणार. कधी जामीन मिळून आपली सुटका होणार कोणास ठाऊक? पण जामीन कोण राहणार हा प्रश्न होताच. जसा तो पूर्वी पडला होता. साधना फक्त राहू शकते. स्त्रीचा जामीन चालत नाही, हे त्यांना ऐकून माहीत होतं. आणि तिचा चालला तरी ती नाही राहिली तर?किक्लाची धुलाई जोरदार चालू होती. पोलिसावर हात उचलणं, म्हणजे नक्की काय हे त्याला जाणवून देण्यात डावले, नेटके आणि देखणे अजिबात कसूर करीत नव्हते. बाहेरून पाहणाऱ्या श्रीकांत सरांना अचानक ही मारहाण निरर्थक वाटू लागली. मग त्यांनी डावलेंना बाहेर बोलवले. " डावले तुम्हाला राग आलाय, हे ठीक आहे. पण त्याच्याकडून माहिती काढणं जास्त जरूरी आहे. या मारहाणीच्या बदल्यात एक आरोप आपण त्याच्यावर जास्त लावू शकतो इतकंच. त्याच्याकडून माहिती गोळा करा. आणि उद्या काहीही करू नका. फक्त लक्ष ठेवा आणि त्याला परत आत घ्या. तेव्हा त्याचा इगो जास्त वाढलेला असेल. तुम्ही दमलात असं त्याला वाटलं की त्याच्यावर हल्ला करा. " त्यावर डावले म्हणाले, " सर तुमचं म्हणणं बरोबर आहे पण रिमांडची मुदत आता फक्त पाच दिवसाचीच राहिली आहे. तेवढ्या अवधीत हा निर्ढावलेला गुन्हेगार बोलला तर पाहिजे. आत्ता सोडतोय पण उद्या दुपारी परत आत घेईन. वेळ कमी आहे सर अजून चौघे तरी बाहेर आहेत. "..... मग किक्लाला बाहेर काढला. त्याची मार खाऊन दमछाक झाली होती तरी तो छद्मी हसतं म्हणाला, " थक गये साब लोग? अरे किक्लाके सामने कोई नही टिका. किक्ला टूटनेवालोंमेसे नही है. " ते ऐकल्यावर त्याला घाणेरडी शिवी देत कोठडीत घेऊन जाण्याचं कॉन्स्टेबल्सना त्यांनी सांगितलं. जाता जाता किक्ला म्हणाला, " गाली देनेके सिवाय आप कर भी क्या सकते है ? " त्याच्या बोलण्याकडे कोणी लक्ष दिलं नाही. सकाळचे सहा वाजत होते. डावले , नेटके आणि देखणे तिघेही घरी निघाले. निदान थोडी विश्रांती झाली की परत काम करता येईल. आता कच्ची का होईना स्टोरी तयार करायला पाहिजे, म्हणजे डीसीपी साहेबांना सादर तरी करता येईल. त्यासाठी हे तिघे हरामखोर बोलायला पाहिजेत आणि बाहेरचे चार पाच जण आत यायला पाहिजेत. डावले असा विचार करीत होते. पण अतिश्रमाने आपण आजारी पडू की काय या शंकेने त्यांनी दुपारी येण्यापेक्षा थेट रात्रीच कामावर येण्याचं ठरवलं. खरंतर श्रीकांतसरांना तिथे थांबवून जाणं योग्य नव्हतं. त्यांचा या केसशी काही संबंध नव्हता. तरी आपण त्यांची मदत काल रात्री घेतली होती. मग त्यांनी बाहेरून डीसीपी साहेबांना त्यांना बरोबर राहू देण्यासाठी विनवण्याचं ठरवलं. ते निघाले. दिवस मुंगीच्या पावलाने जात होता. काका कंटाळून बसले होते. आज पुन्हा आपल्याला फिरवणार. कधी जामीन मिळून आपली सुटका होणार कोणास ठाऊक? पण जामीन कोण राहणार हा प्रश्न होताच. जसा तो पूर्वी पडला होता. साधना फक्त राहू शकते. स्त्रीचा जामीन चालत नाही, हे त्यांना ऐकून माहीत होतं. आणि तिचा चालला तरी ती नाही राहिली तर?

आता काकांसाठी वेगळ्या कोठडीची मागणी डावलेंनी डीसीपींकडे केली. म्हणजे इतर गुन्हेगार त्यांना त्रास देऊ शकणार नाहीत. अर्थातच ती फाइल डीसीपींच्या टेबलावर पडून होती. असल्या कामात सरकारी नोकरांवर बंधन नसतं. कारण ती गुन्हेगाराला देण्याची सवलत असते. तरीही डावलेंना घाई होती. उद्या काही कारणांनी काकांना या लोकांनी मारण्याचा योजना केली तर? असो. बारा वाजायला आले होते. त्यांना आताशा अंघोळ करण्याची परवानगी होती. म्हणून बरं. नाहीतर इतरांना जशी घाण येत होती. तशी ती त्यांनाही आली असती. कोर्टापुढे हजर केले तेव्हा सगळ्यांनाच अंघोळ करू दिली होती. नंतर मात्र काकांनाच ती सवलत दिली होती. दीडच्या सुमारास लहान मुलांसारखा आवाज ऐकल्याचा त्यांना भास होऊ लागला. जेवणानंतर थोडी तरी पेंग त्यांना येत असे. त्यांना अचानक हातावर मिळणाऱ्या बडीशेपेची आठवण झाली. आणि ते स्वतःशीच खिन्नपणे हसले. त्यांना मनाचं आश्चर्य वाटलं. साधारण सुखांच्या सुद्धा ते कसं आधीन झालं होतं. याची त्यांना जाणीव झाली. परिस्थिती काय आणि मनाला हवंय काय. ते झोपेच्या आधीन होणार एवढ्यात हवालदार त्यांना बोलवायला आला. " काका उठा, तुमची मुलगी तुम्हाला भेटायला आल्ये. " त्यांना आश्चर्य वाटलं. अचानक ही निलू, इतक्या वर्षांनंतर कशी भेटायला आली? तुरुंगात होतो तेव्हा किती वाट पाहिली तिची. एकटीच आल्ये का, नवरापण आलाय कोण जाणे. त्यांना या गोष्टीचा आनंद वाटून घ्यावा, का चीड निर्माण व्हावी हेच कळेना. आता ही कशाला आल्ये. आता काय मन मोकळं करणार? चला उठावं , झालं. ते कसेतरी चिडचिडल्यासारखे उठले. त्यांना बाहेर काढून श्रीकांत सरांसमोर आणल्यावर, टेबलाशी उभ्या असलेल्या सोनाला पाहिल्यावर त्यांना एकदम भरून आलं. सोना पण त्यांना येऊन बिलगली. " काका, तुम्हाला कोणी ठेवलं इथे? या ना लवकर. मम्मी मला इथे घेऊन यायला तयारच नाही. " त्यांच्या डोळ्यात अश्रू आले. तिच्या केसांमधून हात फिरवीत ते म्हणाले, " बाळ , तू कशाला आलीस बरं. इथे तू येणं बरं नाही, तेही मम्मीला न सांगता. येईन मी लवकरच हं. " मग श्रीकांतसर म्हणाले, " अरे तुला एवढी लहान मुलगी आहे? जरा नीट वागला असतास तर इथे यावं लागलं नसतं. " ........ काही वेळ असाच गेला. मग सोनाच म्हणाली, " जाते मी, मम्मीला यायला सांगते हं. " असं म्हणून तिच्या मैत्रिणीबरोबर ती गेली. तिला आणखीनही बरंच बोलायचं असावं. ती गेल्यावर काका परत कोठडीत गेले. पण श्रीकांतसरांना, ती माझी मुलगी नाही. असं ते म्हणाले नाहीत. सख्ख्या मुलीपेक्षाही माया लावणारी ही मुलगी कुठे आणि पोटची पोर निलू कुठे. त्यांना कोणी म्हटलं असतं की निलू इथेच आलेली आहे तर त्यांना धक्काच बसला असता. कारण ती त्यांना भेटायला येणार नाही याची त्यांना खात्री होती. ते आत तसेच पडून राहिले.

देह उपडा पडलेला होता. तो सिंधी म्हणाला, " साबजी जैसा है वैसाही रखा है. मै जाग गया तो गोली की आवाजसे. देखा, मेरा दोस्त खूनमे पडा हुवा था. "........ " पण याला मारला कोणी? " साबजी मरा हुवा मेरा दोस्त डाक्टर है. कल रात वो एक आदमीको वो लेके आया, नाम मालूम नही. मेरेको बोला वो दोनो आजकी रात इधरही रहेगा. उसने उसका बँडेज किया और दोनो बाजूवाले रुममे सो गये. दोनो कल देर रातमे आये थे. एक तो मै नींदमे था. इसलिये सोचा कल उठके पूछुंगा. लेकीन दोनो अपने रुमसे बाहर नही आये. शायद सोये होगे. आखीर मैने सोचा इनके खानेका बंदोबस्त करना चाहिये इसलिये मै अंदर पूछने गया. तो मेरा डाक्टर दोस्त दूसरे आदमी को इंजेक्शन दे राहा था. मैने खानेके बारेमे पूछा. तो उसने मना कर दिया. जो बेडपर लेटा था वो एक नंबरका गुंडा लग राहा था. मै कुछ बोला नही. और सोने चला गया. अभी आधा घंटा पहले गोलीकी आवाज सुनी और बेडपर लेटा हुवा आदमी दरवाजेसे भाग निकला." डावलेंनी मग फोटोग्राफर , डॉक्टर यांना बोलावले. ठसे घेणं आणि इतर उपचार झाल्यावर डॉक्टर म्हणाले, " गोळी अगदी जवळून झाडलेली आहे. त्यामुळे मृताला बचावाची संधी मिळाली नाही. जीव लगेचच गेलाय. " मृतदेह हालवण्याचे सांगून त्या सिंधी माणसाला आणि वॉचमनला घेऊन ते पो. स्टेशनला आले. त्या सिंघी माणसाकडून असे कळले की मृताचे नाव डॉक्टर रामनाथ होते. सिंधी आणि तो दोघे मेडिकल कॉलेजमध्ये दहा बारा वर्षांपूर्वी एकत्र शिकत होते. सिंधी माणसाने इंग्लंडमध्ये असलेल्या धंद्यासाठी कॉलेज सोडले होते. त्यानंतर रामनाथ रॅगिंगच्या केसमधे झालेल्या खुनाच्या आरोपाखाली पकडला गेला. तो इथे नव्हता तरीही त्याला ही बातमी परदेशात कळली होती. या पेक्षा जास्ती त्याला माहिती नाही असे तो म्हणाला. ते सर्व ऐकून डावलेंनी विचारले, " हा किशाच्या टोळीमध्ये होता हे तुला माहीत नव्हतं ? तू खोटं बोलतोयस. ह्याला मारणारा तूच असून दुसरा तिसरा कोणीही नव्हता. ज्याअर्थी तू रामनाथला आणि त्याच्या मित्राला घरात घेतलंस त्याअर्थी तो रामनाथ किशाच्या टोळीत काम करीत होता. हे तुला माहीत असणारच. " पुन्हा पुन्हा विचारून त्यांना वेगळं उत्तर न आल्याने व थेट पुरावा न सापडल्याने त्यांनी त्याला सोडून दिले, पण कोठेही त्यांच्या परवानगीशिवाय बाहेर जाऊ नये असे बंधन घातले. वॉचमनला मात्र त्यांनी चांगलाच फैलावर घेतला. अटकेत ठेवण्याची धमकी देऊन नक्की तिसरा माणूस कोण होता हे काढून घेतलं. त्याला त्या माणसाबद्दल त्यांनी किशाच्या टोळीतल्या गुन्हेगारांचे फोटो दाखवले आणि तो मिस्चिफ असल्याचे पक्के केले. दोघांनाही पकडलेल्या किशाच्या टोळीतल्या माणसांना दाखवले. पण त्यांच्यापैकी कोणालाही ते ओळखत नसल्याचे म्हणाले. मग वॉचमनने आपल्याला पाहिजे असलेला माणूस असे का म्हटले, म्हणून त्याला थोडीफार मारहाण केली. पण ते केवळ आपण पैशासाठी आपण तसे केल्याचे त्याने कबूल केले. शिवाय तो नशेतही होता. पोलीस अशा माहितीचे पैसे देतात असे त्याला कोणीतरी सांगितल्याचे तो म्हणाला. ते दोघे गेले. काकांनी टोळीत डॉक्टर असल्याचे सांगितलेच होते. जवळच असलेल्या एका सरकारी हॉस्पिटलातल्या शीतगृहात असलेला देह दुसऱ्या दिवशी काकांना दाखवण्याचे ठरवले. आता जवळ जवळ दोन वाजत आले होते. सध्या या सगळ्यांना आत घेण्यापेक्षा काकांकडून ते आपसात काय बोलतात ते कळेलच त्यावर ठरवू असा विचार करून त्यांनी जमेल तसे धागे जुळवून पहिल्यापासूनची कथा तयार करायला घेतली. काका पेंगत असले तरी काकांचं लक्ष इतरांच्या बोलण्याकडे होतं. तसं कोणीच काही बोलत नव्हते. डॉक्टरचा मृत्यू झाल्याची बातमी सगळ्यांना मुद्दामच सांगितली होती. पण अजून कोणीच काहीही बोलत नव्हते. पण सोल्याने पोलिसांना सहकार्य करण्याचे मनोमन ठरवले.