लहान घर, मोठे स्वप्नं भाग - १
मुंबईच्या उपनगरातल्या अरुंद गल्लीत एक लहानशी चाळ होती. चाळ क्रमांक १७, खोली नंबर ६. बाहेरून पाहिलं तर ती खोली इतरांपेक्षा वेगळी नव्हती, टिनाचं छप्पर, दरवाज्याऐवजी निळा पडदा, आणि खिडकीत अडकवलेली जाळी. पण त्या खोलीत राहणाऱ्या कुटुंबाची स्वप्नं मात्र खूप मोठी होती.
सकाळचे पाच वाजले होते. अजून अंधार पूर्ण गेला नव्हता. रस्त्यावरच्या स्ट्रीटलाईटचा पिवळसर प्रकाश खिडकीतून आत येत होता. सविता देशमुख चुलीवर पाणी ठेवत होती. गॅस नव्हता, त्यामुळे स्टोव्हवरच काम चालायचं. हातातल्या भांड्यांचा आवाज जाणीवपूर्वक कमी ठेवत ती काम करत होती, कारण तिला माहित होतं, अजून कोणाला उठवायचं नाही.
कोपऱ्यातल्या पलंगावर रमेश देशमुख झोपलेला होता. वय अवघं पंचेचाळीस, पण चेहऱ्यावर अनुभवांची रेषा खोल उमटलेली. एका खाजगी कंपनीत तो क्लर्क होता. पगार जेमतेम घर चालवण्याइतका. तरीही तो कधी तक्रार करत नसे. “जे आहे त्यात समाधान ठेवायचं,” हेच त्याचं तत्त्व.
पलंगाच्या बाजूला जमिनीवर एक छोटी चटई होती. त्यावर आठवीत शिकणारा त्यांचा मुलगा, अमोल. त्याच्या उशाशी वही, पुस्तकं आणि एक जुना टेबल लॅम्प ठेवलेला होता. रात्री उशिरापर्यंत अभ्यास करून तो झोपला होता.
सविताने चहा ठेवला आणि हलक्या आवाजात म्हणाली,
“रमेश… उठ हो. ऑफिसला उशीर होईल.”
“रमेश… उठ हो. ऑफिसला उशीर होईल.”
रमेश डोळे चोळत उठला. “आज अमोलचा पेपर आहे ना?” त्याने विचारलं.
“हो, गणिताचा.” सविताच्या आवाजात हलकीशी काळजी होती.
रमेश उठून बसला. “तो नक्की चांगलं करेल. तो हुशार आहे.”
सविता काही क्षण शांत राहिली. मग म्हणाली,
“हुशार आहे, पण परिस्थिती… कधी कधी वाटतं, आपण त्याच्यासाठी पुरेसं करत नाहीये.”
“हुशार आहे, पण परिस्थिती… कधी कधी वाटतं, आपण त्याच्यासाठी पुरेसं करत नाहीये.”
रमेशने तिच्याकडे पाहिलं. “आपण प्रयत्न तर करतोय ना? तेच महत्त्वाचं आहे.”
थोड्याच वेळात अमोल जागा झाला. डोळ्यांत झोप अजून होती, पण चेहऱ्यावर अभ्यासाचं ओझं स्पष्ट दिसत होतं. “आई, आज पेपर अवघड आला तर?” त्याने विचारलं.
सविताने त्याच्या डोक्यावरून हात फिरवला. “तू जे शिकला आहेस ते शांतपणे लिही. बाकी देव पाहील.”
नाश्ता साधाच होता, पोळी आणि भाजी. पण त्या ताटात आई–वडिलांचं प्रेम भरलेलं होतं.
अमोल शाळेत निघाला. गल्लीतून चालताना त्याच्या नजरेत मोठ्या इमारती येत होत्या, काचांनी झाकलेल्या, उंचच उंच. “या इमारतीत काम करणारे लोक किती मोठे असतील,” तो मनात म्हणाला आणि नकळतच त्याचं स्वप्न आकार घ्यायला लागलं, “मलाही मोठं व्हायचं आहे… फक्त पैशाने नाही, माणूस म्हणून.”
शाळेत पेपर अपेक्षेपेक्षा कठीण होता. काही प्रश्न पाहून त्याचं मन डगमगलं. “आई–बाबा एवढा विश्वास ठेवतात…मी कमी पडू नये,” हा विचार करत त्याने उत्तर लिहायला सुरुवात केली.
सायंकाळी घरी परतल्यावर तो फारसा बोलला नाही.
सविताने लगेच ओळखलं. “काय झालं?” तिने विचारलं.
सविताने लगेच ओळखलं. “काय झालं?” तिने विचारलं.
“पेपर कठीण होता,” अमोल म्हणाला.
रमेश ऑफिसमधून थकून आला होता. तरीही त्याने मुलाला जवळ बसवलं. “ऐक अमोल,” तो शांतपणे म्हणाला, “आयुष्यात सगळे पेपर सोपे नसतात. पण प्रयत्न कधी वाया जात नाही.”
त्या रात्री अमोल खिडकीतून बाहेर पाहत होता. दूरवर झगमगणारी शहराची लाईट्स. त्याला वाटलं, “ही शहराची उजळणी… कधी माझ्या नावाने होईल का?”
आई–बाबा झोपले होते. अमोल मात्र जागाच होता, स्वप्नं पाहत आणि तिथूनच सुरू झाली एक कथा, संघर्षाची, कष्टाची, आणि विश्वासाची.
क्रमशः
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा