माझी अमेरिका डायरी - ६- वाचन संस्कृती!

इकडे शाळांमध्ये वाचनावर मुख्य भर असतो. सगळ्या मुलांच्या पुस्तकांना लेव्हल्स/ क्रमवारी  दिलेल्या आहेत, त्यांना AR (Accelerated Reader) levels म्हणतात. समजा, पुस्तकाची AR level जर १.६ असेल तर ते पुस्तक पहिलीतल्या पाच एक महिने उलटून गेलेल्या मुलाला वाचता यायला हवे. https://www.arbookfind.com ह्या लिंकवर पुस्तकाचं नाव टाकलं की त्याची AR लेवल कळते (ही  माहिती पहिल्यांदी मला मुलाच्या शिक्षिकेने दिली). तसच अजून एक Lexie लेवल पण असते. ती मजकूर आणि त्यातील काठिण्य ह्यावर जडलेली असते. 

वर्षाच्या सुरुवातीला मुलाची online reading टेस्ट घेतली जाते. त्यात मुलांना त्यांचे AR Range आणि Lexie score सांगितले जातात. शाळेतल्या लायब्ररीमध्ये पुस्तकांना AR level चे लेबल लावलेले असते. मुले त्यांच्या लेव्हल  आणि आवडीनुसार पुस्तके निवडतात. आणि वरील लिंकवर जाऊन लायब्ररीमधील एखादे पुस्तक मुलाच्या range मध्ये आहे कि नाही ते चेक करता येते. शाळेमध्ये त्यांना प्रत्येक  आठवड्याला त्यांच्या आवडीचे आणि त्यांच्या range मधले  एक पुस्तक fiction किंवा नॉन-fiction वाचावे लागते. त्याच्यावर लगेच online टेस्ट घ्यायची. ७०% पेक्षा जास्त गुण  मिळाले तर तूम्ही ते पुस्तक वाचलंय अशी नोंद होते आणि तुम्हाला त्याचे गुण मिळतात. सगळ्या गुणांची बेरीज जर ठराविक संखयच्या पुढे गेली तर त्या मुलांना शाळेच्या जवळच्या चित्रपटगृहात मूव्ही बघायला घेऊन जातात उलटपक्षी न वाचणाऱ्या मुलांना त्यावेळी लायब्ररीत वाचत बसावे लागते. 

त्याचा इंग्लिशचा वर्गही साधारण एकसारखी AR रेंज असणाऱ्या मुलांचा असतो.  

AR लेवल ठरवणारी परीक्षा वर्षातून ३-४ वेळेला घेतली जाते. दर परीक्षेला मुलांचा  score / range बदलत जाते. साहजिकच आपली लेव्हल दरवेळी वाढत जावी म्हणून मग मुलंही उत्साही असतात. वाचून वाचून त्यांच्यात  होणारी प्रगती ठळकपणे जाणवत रहाते. हा कार्यक्रम आमच्या शाळेत एलिमेंटरी शाळेमध्ये म्हणजे पाचवी पर्यंत चालू होता. 

पुढे मोठ्या इयत्ताना वेगवेगळी पुस्र्के वाचायला असतात. साधारण एक ते दीड महिना एकेक पुस्तक असते. मग त्या पुस्तकावर, त्यातल्या पात्रांवर, घटनांवर , घटनास्थळांवर वर्गात चर्चा करतात, त्यांना  निबंध लिहायचे असतात, कधी वादविवाद घडवून आणले जातात. थोडक्यात मुलांकडून ते पुस्तक समजून घेतले कि नाही याची खात्री करून मग दुसऱ्या पुस्तकाकडे जातात. 

ह्या दरम्याने मला बऱ्याच गोष्टी कळत गेल्या, खूप सोपं  पुस्तक घेतलं तर मुलांना काहीच आव्हान राहत नाही, त्याची भाषा सुधारायला, शिकायला कमी मदत होते. त्याउलट खूप कठीण पुस्तक घेतलं तर ते वाचायला टाळतात, कंटाळतात . त्यामुळे योग्य पातळीचे पुस्तक वाचायला मिळणे खूप महत्वाचे असते. योग्य पुस्तक कसे ओळखाल? तर पुस्तकाचे कुठलेही पण उघडायचे आणि त्यावर मुलांना  २ पेक्षा कमी शब्द अडले तर ते खूप सोपे आहे. ७-८ पेक्षा जास्त शब्द अडले तर ते पुस्तक अवघड आहे आणि ३-५ शब्द अडले तर ते त्याच्या वाचनासाठी योग्य आहे असे समजावे. वाचून वाचून मुलांची व्होकॅब्युलरी (शब्दसंग्रह) वाढतो. स्पेलिंग सुधारते. आणि वाचनाचे बाकी फायदे होतात ते वेगळेच.