शीर्षक : “मनाचे नाते”
मुंबईच्या एका गजबजलेल्या उपनगरात, सकाळची धावपळ सुरू झाली होती. लोकांचे हॉर्न, चहाचे उकळते भांडे, वर्तमानपत्राच्या खसखशीसह नव्या दिवसाची चाहूल देत होते.
त्या गर्दीत एका छोट्याशा सोसायटीत, “साने निवास” नावाच्या फ्लॅटमध्ये, शरद साने आणि त्यांची पत्नी सुमन राहत होती. दोघे निवृत्त होते, पण त्यांच्या चेहऱ्यावर एक शांत समाधानी भाव असायचा. त्यांचा एकुलता एक मुलगा अमोल, जो आता परदेशात — अमेरिकेत — नोकरीसाठी गेला होता.
त्या गर्दीत एका छोट्याशा सोसायटीत, “साने निवास” नावाच्या फ्लॅटमध्ये, शरद साने आणि त्यांची पत्नी सुमन राहत होती. दोघे निवृत्त होते, पण त्यांच्या चेहऱ्यावर एक शांत समाधानी भाव असायचा. त्यांचा एकुलता एक मुलगा अमोल, जो आता परदेशात — अमेरिकेत — नोकरीसाठी गेला होता.
अमोल गेल्यानंतर साने दांपत्याला थोडं एकटं वाटायचं, पण त्यांची सून अदिती त्यांचं आयुष्य उजळवून टाकत होती.
“आई, मी डब्यात दहीभात ठेवला आहे, तिखट थोडं कमी केलंय, तुमच्या साठी. "
अदितीने प्रेमाने सुमनबाईंना सांगितलं.
सुमनबाई हसल्या, “अगं, तू रोज माझ्यासाठी वेगळं बनवतेस, स्वतःचं बघ की.”
“माझं झालं आधीच, तुमचं आधी द्यायचं असतं,” ती हसत म्हणाली.
शरद साने किचनच्या दारातून म्हणाले—
"अगं अदिती खरंच मुलीसारखी आहेस आपल्यासाठी. अमोल नसला तरी तू आहेस ना.”
"अगं अदिती खरंच मुलीसारखी आहेस आपल्यासाठी. अमोल नसला तरी तू आहेस ना.”
अदिती हलकं हसली, पण तिच्या डोळ्यांत एक विरहाची ओल होती.
अमोल गेल्याला दोन वर्षं झाली होती. फोन व्हायचा, पण दिवसेंदिवस तो थंड होत चालला होता.
अमोल गेल्याला दोन वर्षं झाली होती. फोन व्हायचा, पण दिवसेंदिवस तो थंड होत चालला होता.
एका संध्याकाळी अदिती लॅपटॉपवर काम करत होती. अचानक तिच्या स्क्रीनवर “अमोल साने – Video Call” दिसलं. ती आनंदाने फोन उचलते.
“अरे वा! आज तू कॉल केला?”
“हो, जरा वेळ मिळाला म्हणून. तसं सांगायचं होतं— कंपनीने माझं ट्रान्सफर केलं आहे न्यूयॉर्कला.”
“छानच ना! पण तू परत कधी येशील?”
“बघूया, अजून काही महिन्यांनी. तसं आता इथेच सेटल व्हावं असं वाटतंय.”
“अरे वा! आज तू कॉल केला?”
“हो, जरा वेळ मिळाला म्हणून. तसं सांगायचं होतं— कंपनीने माझं ट्रान्सफर केलं आहे न्यूयॉर्कला.”
“छानच ना! पण तू परत कधी येशील?”
“बघूया, अजून काही महिन्यांनी. तसं आता इथेच सेटल व्हावं असं वाटतंय.”
अदिती थोडी थबकली.
“म्हणजे... तू परत येणार नाहीस का?”
“अगं इथे संधी खूप आहेत, आणि... मी तुझ्याशी बोलणारच होतो... मी तिकडून काही डॉक्युमेंट्स पाठवले आहेत, तू साईन करून कूरिअर कर.”
“म्हणजे... तू परत येणार नाहीस का?”
“अगं इथे संधी खूप आहेत, आणि... मी तुझ्याशी बोलणारच होतो... मी तिकडून काही डॉक्युमेंट्स पाठवले आहेत, तू साईन करून कूरिअर कर.”
“काय डॉक्युमेंट्स?”
“Divorce papers.”
“Divorce papers.”
अदितीच्या हातून फोन खाली पडला. तिच्या जगाने एका क्षणात दिशा गमावली.
त्या रात्री ती बराच वेळ रडली. पण दुसऱ्या दिवशी सकाळी उठून पुन्हा सुमनबाईंसाठी चहा तयार केला.
शरद साने म्हणाले, “अदिती, तुझा चेहरा बघून वाटतं काहीतरी मनात आहे. सांगशील का?”
ती काही क्षण शांत राहिली, मग म्हणाली—
“बाबा... अमोलने मला डिवोर्सचं पेपर पाठवलं आहे.”
सुमनबाईंच्या डोळ्यांत धक्का बसल्यासारखं दिसलं.
“काय म्हणतेस तू?”
“हो आई, तो आता दुसऱ्या कुणासोबत राहतोय. मी काही विचारलं तर म्हणाला, ‘मी पुढे गेलोय, तूही पुढे जा’.”
“काय म्हणतेस तू?”
“हो आई, तो आता दुसऱ्या कुणासोबत राहतोय. मी काही विचारलं तर म्हणाला, ‘मी पुढे गेलोय, तूही पुढे जा’.”
त्या तिघांवर जणू वादळ आलं होतं.
सुमनबाईंच्या हातातील चहाचा कप थरथरला.
शरद साने शांतपणे म्हणाले— “अमोल आमचा मुलगा असला तरी, आज त्याने आम्हाला लाजवले आहे. तू आमच्यासाठी फक्त सून नाहीस, मुलगी आहेस. आम्ही तुझ्या पाठीशी आहोत.”
सुमनबाईंच्या हातातील चहाचा कप थरथरला.
शरद साने शांतपणे म्हणाले— “अमोल आमचा मुलगा असला तरी, आज त्याने आम्हाला लाजवले आहे. तू आमच्यासाठी फक्त सून नाहीस, मुलगी आहेस. आम्ही तुझ्या पाठीशी आहोत.”
अदितीचे डोळे पाणावले, पण तिचं मन निर्धारानं उभं राहिलं.
काही दिवसांनी अमोलचा कॉल आला.
“डॅड, माझे पेपर्स साईन केलेत ना? मला आता इथे सेटल व्हायचं आहे.”
शरद साने शांत पण ठाम आवाजात म्हणाले—
“हो, केलेत. आणि तू सुद्धा ऐक — आजपासून आमचं नातं तुटलं आहे. तू आमचा मुलगा नाहीस.”
“हो, केलेत. आणि तू सुद्धा ऐक — आजपासून आमचं नातं तुटलं आहे. तू आमचा मुलगा नाहीस.”
“डॅड! काय बोलत आहात?”
“हो, ज्याने आपल्या बायकोला आणि आईबापाला फसवलं, त्याच्याशी आमचं काहीच नातं नाही.”
“हो, ज्याने आपल्या बायकोला आणि आईबापाला फसवलं, त्याच्याशी आमचं काहीच नातं नाही.”
फोन कट झाला. सुमनबाई रडत शरदांच्या खांद्यावर डोकं ठेवलं.
अदिती मागून पाहत होती, तिच्या चेहऱ्यावर दु:ख होतं पण त्यात एक आत्मविश्वासही होता — “आता मी या घराची जबाबदारी घेईन.”
महिने गेले. अमोलचा संपर्क तुटला. पण अदिती त्या दोघांची मुलगी बनून जगत राहिली.
ती ऑफिसला जायची, घरी परतल्यावर त्यांच्या औषधांची काळजी घ्यायची, संध्याकाळी त्यांना फिरायला न्यायची.
शेजारीण शैलजा ताई म्हणायच्या—
“अदिती, तू खरंच सोन्याची सून आहेस. असं कोणी करत नाही आजकाल.”
अदिती हसायची—"ताई, नाती रक्ताचीच असतात असं नाही, मनाने जोडली की ती कायमची होतात.”
“अदिती, तू खरंच सोन्याची सून आहेस. असं कोणी करत नाही आजकाल.”
अदिती हसायची—"ताई, नाती रक्ताचीच असतात असं नाही, मनाने जोडली की ती कायमची होतात.”
एका दिवशी ऑफिसमध्ये नवीन प्रोजेक्टवर काम सुरू झालं. तिथे राजेश देशमुख नावाचा सीनियर मॅनेजर होता. शांत, समजूतदार, आणि अत्यंत आदरपूर्वक बोलणारा.
हळूहळू अदिती आणि राजेशमध्ये मैत्री वाढू लागली.
हळूहळू अदिती आणि राजेशमध्ये मैत्री वाढू लागली.
राजेशने एकदा विचारलं,
“अदिती, तू खूप जबाबदार आहेस, पण तुझ्या डोळ्यांत एक रिकामेपणा आहे.”
ती हसली, “काही गोष्टी सांगून भरून येत नाहीत राजेश.”
“अदिती, तू खूप जबाबदार आहेस, पण तुझ्या डोळ्यांत एक रिकामेपणा आहे.”
ती हसली, “काही गोष्टी सांगून भरून येत नाहीत राजेश.”
राजेश हळू आवाजात म्हणाला—
“जर परवानगी असेल तर त्या रिकामेपणात थोडं हसू आणायचं आहे मला.
“जर परवानगी असेल तर त्या रिकामेपणात थोडं हसू आणायचं आहे मला.
सुमनबाईंना अदिती आणि राजेशमधील आपुलकी जाणवली. एक संध्याकाळी त्या म्हणाल्या,
“अदिती, तू आयुष्यभर आमच्यासाठी जगलीस. आता तुलाही जगायला हवं.”
“आई, काय बोलता तुम्ही?”
“राजेशबद्दल आम्ही बघितलंय सगळं. तो तुझा आदर करतो. आम्हाला आनंद होईल, जर तू त्याच्यासोबत आयुष्य घालवशील.”
“अदिती, तू आयुष्यभर आमच्यासाठी जगलीस. आता तुलाही जगायला हवं.”
“आई, काय बोलता तुम्ही?”
“राजेशबद्दल आम्ही बघितलंय सगळं. तो तुझा आदर करतो. आम्हाला आनंद होईल, जर तू त्याच्यासोबत आयुष्य घालवशील.”
अदिती रडू लागली, “आई, मी घर कसं सोडू?”
शरद साने पुढे म्हणाले—"मुलगी लग्नानंतरही आईबाबांना भेटते ना? तसं तू करशील. आम्हाला खात्री आहे, तू कधी दूर जाणार नाहीस.”
अदितीच्या आईबाबांनाही बोलवून घेतला. त्यानां ही राजेश खूप आवडला.
शरद साने पुढे म्हणाले—"मुलगी लग्नानंतरही आईबाबांना भेटते ना? तसं तू करशील. आम्हाला खात्री आहे, तू कधी दूर जाणार नाहीस.”
अदितीच्या आईबाबांनाही बोलवून घेतला. त्यानां ही राजेश खूप आवडला.
राजेशच्या आई-वडिलांनाही अदितीची साधेपणा आवडलं. लग्न साधं पण भावपूर्ण झालं.
साने दांपत्य तिला आशीर्वाद देताना रडले.
सुमनबाईंनी तिच्या गळ्यात हार घालत म्हणाल्या,
“तू आमच्या आयुष्याचं उजाड घर फुलवलंस. देव तुझं आयुष्य सुखाचं करो.”
काही महिन्यांनी अदिती नव्या घरात स्थिरावली. पण आठवड्याच्या शेवटी ती साने दांपत्याला भेटायला यायची.
त्यांच्यासाठी फळं, औषधं, आणि खूप प्रेम घेऊन.
त्यांच्यासाठी फळं, औषधं, आणि खूप प्रेम घेऊन.
“आई, आज तुमची आवडती पुरणपोळी बनवलीये,” ती म्हणायची.
सुमनबाई तिच्या डोक्यावरून हात फिरवायच्या—
“अदिती, तुझ्याशिवाय आम्हाला कुणी नाही.”
शरद सानेही म्हणायचे—“अमोलने आमचं रक्ताचं नातं तोडलं, पण देवाने आम्हाला मनाचं नातं दिलं.”
सुमनबाई तिच्या डोक्यावरून हात फिरवायच्या—
“अदिती, तुझ्याशिवाय आम्हाला कुणी नाही.”
शरद सानेही म्हणायचे—“अमोलने आमचं रक्ताचं नातं तोडलं, पण देवाने आम्हाला मनाचं नातं दिलं.”
अदिती शांत हसायची. तिच्या डोळ्यांत समाधान असायचं —
ती आता सून नव्हती, पण ती त्यांची मुलगी होती — मनाने.
ती आता सून नव्हती, पण ती त्यांची मुलगी होती — मनाने.
जगात मनाची नाती दुर्मिळ असतात.
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा