सत्यवान सावित्री आणि वटपौर्णिमा

सावित्रीच्या वडिलांनी तिच्या बरोबर काही प्रतिष्ठित नागरिक देऊन तिलाच वरसंशोधन करायला पाठवले. का पाठवले असेल, तिला त्यांनी असे? कारण आहे सावित्रीची बुद्धिमत्ता. ती अतिशय बुद्धिमान स्त्री होती. आपल्याला काय हवे आहे, हे तिला नक्की माहित होते. आणि तिने सत्यवानाला निवडले. जो राजपुत्र असून वनात आपल्या अंध मातापित्यांबरोबर राहतोय, कारण त्याचे राज्य दुसऱ्याने बळकावले आहे, अशा मुलाबरोबर आपल्या कन्येने विवाह करावा, हे सावित्रीच्या वडिलांना आवडले असेल का? तिचा विवाह त्यांनी सत्यावानाशी करून दिला याचा एक अर्थ निश्चित आहे की त्यांचा आपल्या लेकीच्या बुद्धिमत्तेवर विश्वास होता.

आपण ऐकले आहे की, त्याच्या वडिलांचे राज्य हिरावून घेण्यात आले होते आणि ते अंध होते. “अंध होते” याला सांकेतिक अर्थ आहे. शत्रूने पराजित केल्यावर ते वनवासात एकांतात रहात होते. आपल्या राजधर्मापासून, कर्तव्यापासून च्युत झाले होते. म्हणजे प्रजेवर होणाऱ्या अत्याचारांकडे न पाहता, त्यांनी डोळ्यांवर कातडे ओढून घेतले होते.
सत्यवान अल्पायुषी आहे . म्हणजे काय? त्याने त्याचे आयुष्य आपल्या माता-पित्याच्या सेवेपुरते मर्यादित करून घेतले होते. एका शूर वीर राजपुत्राचे हे मर्यादित जगणे, म्हणजे त्याची मृत्यूच्या दिशेने सुरु असलेली वाटचाल होती.
सत्यवान सावित्रीच्या या आगळ्या वेगळ्या सहजीवनाबद्दल आपली पुराणे मूक आहेत. आपल्याला एकदम सत्यवान वडाच्या झाडाखाली मृत होऊन पडला. सावित्रीने यमाशी वादविवाद केला व आपल्या पतीचे प्राण परत मागितले इतकेच माहित आहे.