पांढरा कोट
डॉ. आदित्य देशमुख सकाळी नेहमीसारखाच लवकर उठला. घड्याळात पाच वाजत होते, पण झोप त्याच्या डोळ्यांपासून दूर पळाली होती. आरशासमोर उभा राहून त्याने पांढरा कोट हातात घेतला. तो कोट केवळ कपडा नव्हता, ती जबाबदारी होती, विश्वास होता, आणि कधी कधी ओझेही.
तो शहराच्या टोकाला असलेल्या सरकारी रुग्णालयात काम करत होता. पगार कमी, रुग्ण जास्त, आणि साधनांची कमतरता, हे सगळं त्याच्या आयुष्याचं रोजचं वास्तव होतं. तरीही तो कधी तक्रार करत नसे. कारण डॉक्टर होण्यामागे त्याचं एकच कारण होतं, लोकांना वाचवणं.
रुग्णालयात पाऊल टाकताच त्याच्यावर आवाजांचा मारा झाला. कुणी वेदनेने ओरडत होतं, कुणी आप्तासाठी धावत होतं, तर कुणी फक्त आशेने बसून होतं. आदित्यने खोल श्वास घेतला आणि ओपीडीकडे वळला.
पहिली रुग्ण होती, एक वृद्ध आजी. अंग थरथरत होतं, डोळ्यांत भीती. तपासणी करताना आदित्यने तिच्या हातावर हलकेच हात ठेवला. “काळजी करू नका, आजी. मी आहे,” तो म्हणाला. त्या शब्दांत औषधांपेक्षा जास्त ताकद होती. आजीच्या डोळ्यांत थोडी शांती उतरली.
दुपारपर्यंत तो सतत कामात गुंतला होता. पाणी प्यायला वेळ नाही, जेवण विसरलेलं. तेवढ्यात आपत्कालीन विभागातून फोन आला, अपघाताचा गंभीर रुग्ण.
स्ट्रेचरवर एक तरुण मुलगा होता. रक्ताने माखलेला, श्वास अडखळलेला. आदित्यची नजर त्याच्या चेहऱ्यावर स्थिरावली. क्षणभरासाठी त्याला स्वतःचा भूतकाळ आठवला, त्याचा लहान भाऊ, जो अशाच अपघातात गेला होता. त्याच दिवशी आदित्यने ठरवलं होतं की तो डॉक्टर होणार.
तो विचार बाजूला सारत आदित्य कामाला लागला. टीमला सूचना, झपाट्याने तपासणी, निर्णय, सगळं क्षणार्धात. ऑपरेशन थिएटरमध्ये तणाव होता. घड्याळाची सुई जड झाली होती.
तासाभराच्या प्रयत्नांनंतर शेवटी मॉनिटरवर स्थिर झालेली रेषा पुन्हा हलली. श्वास परत आला. “वाचला,” कुणीतरी कुजबुजलं. आदित्यच्या मनात मात्र शांत आनंद होता, पण त्याला तो दाखवायला वेळ नव्हता.
संध्याकाळी तो थकून खुर्चीत बसला. बाहेर पावसाची सर पडत होती. तेवढ्यात एक माणूस धावत आला. डोळ्यांत पाणी, हात जोडलेले. “डॉक्टर, माझा मुलगा… तुम्ही वाचवलात,” तो गहिवरून म्हणाला.
आदित्य काहीच बोलू शकला नाही. त्याने फक्त मान हलवली. त्या क्षणी त्याला पगार, थकवा, अपमान सगळं विसरायला झालं. हा एक क्षणच पुरेसा होता.
रात्री रुग्णालयात शांतता होती, पण आदित्यच्या मनात विचारांची गर्दी होती. समाज डॉक्टरांकडे कधी देवासारखं पाहतो, तर कधी शत्रूसारखं. एक चूक आणि सगळं विसरतात. पण यश आलं की ते ‘नशीब’ ठरतं.
त्याला आठवलं, एमबीबीएसच्या पहिल्या वर्षात प्राध्यापकांनी सांगितलेले शब्द, “डॉक्टर व्हायचं म्हणजे केवळ आजार बरा करणं नाही, तर माणूस जपणं.”
आदित्यने खिडकीतून बाहेर पाहिलं. पावसातही रुग्णालयासमोर दिवे उजळत होते. तो पुन्हा उभा राहिला, कोट नीट केला. कारण त्याला माहीत होतं, कुठेतरी कुणीतरी त्याची वाट पाहत असेल.
तो चालत निघाला, त्या पांढऱ्या कोटासह, ज्यावर विश्वासाचं ओझं होतं…आणि सेवाभावाचं बळ.