भाग १: 'पहिली पायरी: अपेक्षांचे ओझे'
सकाळची वेळ. मुंबईतील चाळीतील एक लहानसे घर, जे स्वप्नांनी आणि अपेक्षांनी भरले होते. समीक्षा (२२) कॉलेजमधून नुकतीच पदवीधर झाली होती, तिच्या चेहऱ्यावर भविष्याच्या अथांग शक्यतांचे तेज होते, पण त्याचवेळी अज्ञात अपेक्षांचे एक अदृश्य ओझेही होते. तिची आई, सुमती, स्वयंपाकघरात घाईघाईने नाश्ता बनवत होती, तर वडील, रमेशराव, सकाळच्या शांततेत वर्तमानपत्रात डोके खुपसून होते. लहान भाऊ, साहिल (१५), अजूनही आपल्या स्वप्नांच्या दुनियेत रमलेला होता.
"समीक्षा, उठलीस का? आजपासून क्लासेसला जायचंय ना? आता वेळ घालवून उपयोग नाही, नोकरीसाठी तयारी करायची आहे," आईच्या आवाजात प्रेमळ आग्रह होता.
समीक्षा बाहेर आली आणि टेबलावर बसली. "हो आई, आठवतंय. पण अजून कोणत्या क्षेत्रात जायचं हे नक्की ठरत नाहीये. प्रत्येकजण काहीतरी वेगळं करायला सांगतोय, आणि मला काय करायचंय हेच कळत नाहीये."
रमेशरावांनी वर्तमानपत्रातून हळूच डोके वर काढले. "बघ समीक्षा, आपल्या घरात कुणी मोठ्या पदावर नोकरी केली नाहीये. तू शिकलीस, चांगली पदवी घेतली आहेस. आता चांगली नोकरी मिळवून आपलं नाव काढायला हवं. बँकेत प्रयत्न कर किंवा सरळ सरकारी नोकरीसाठी तयारी कर. त्यात स्थैर्य असतं."
समीक्षेने चपातीचा घास घेतला, पण तिचे विचार तिच्या पोटात गोळा करत होते. तिला पत्रकारितेमध्ये खूप रस होता, समाजातील घडामोडींवर लिहायला, लोकांच्या समस्यांवर आवाज उठवायला तिला आवडायचे. पण घरच्यांना ते क्षेत्र सुरक्षित वाटत नव्हते. त्यांच्यासाठी 'सुरक्षित' म्हणजे 'चांगल्या पगाराची' आणि 'स्थिर' नोकरी. तिच्या मित्र-मैत्रिणींपैकी कुणी इंजिनीअरिंग करत होते, कुणी MBA, कुणी परदेशी जाण्याची तयारी करत होते. प्रत्येकजण आपल्या कुटुंबाच्या अपेक्षा पूर्ण करण्याच्या प्रयत्नात होता.
कॉलेजच्या मित्रांच्या एका ग्रुपवर एक मेसेज आला – 'युपीएससी परीक्षेच्या तयारीसाठी नवीन बॅच सुरु होतेय, कोण कोण येतंय?' समीक्षेने फोन खाली ठेवला. तिला वाटले, हेच तर आहे ते 'सुरक्षित' क्षेत्र, जे तिच्या घरच्यांना हवे आहे. पण खरंच तिला ते करायचे होते का? तिच्या मनातील पत्रकारितेची ज्योत अजूनही तेवत होती, तिला समाजातील अनेक गोष्टींवर लिहायचे होते, बोलके व्हायचे होते, पण हे सर्व कसे करायचे? अपेक्षांचे ओझे घेऊन, ती तिच्या पहिल्या क्लासकडे निघाली – एका अनिश्चित भविष्याकडे, जिथे तिला तिच्या स्वतःच्या वाटेचा शोध घ्यायचा होता.
सकाळची वेळ. मुंबईतील चाळीतील एक लहानसे घर, जे स्वप्नांनी आणि अपेक्षांनी भरले होते. समीक्षा (२२) कॉलेजमधून नुकतीच पदवीधर झाली होती, तिच्या चेहऱ्यावर भविष्याच्या अथांग शक्यतांचे तेज होते, पण त्याचवेळी अज्ञात अपेक्षांचे एक अदृश्य ओझेही होते. तिची आई, सुमती, स्वयंपाकघरात घाईघाईने नाश्ता बनवत होती, तर वडील, रमेशराव, सकाळच्या शांततेत वर्तमानपत्रात डोके खुपसून होते. लहान भाऊ, साहिल (१५), अजूनही आपल्या स्वप्नांच्या दुनियेत रमलेला होता.
"समीक्षा, उठलीस का? आजपासून क्लासेसला जायचंय ना? आता वेळ घालवून उपयोग नाही, नोकरीसाठी तयारी करायची आहे," आईच्या आवाजात प्रेमळ आग्रह होता.
समीक्षा बाहेर आली आणि टेबलावर बसली. "हो आई, आठवतंय. पण अजून कोणत्या क्षेत्रात जायचं हे नक्की ठरत नाहीये. प्रत्येकजण काहीतरी वेगळं करायला सांगतोय, आणि मला काय करायचंय हेच कळत नाहीये."
रमेशरावांनी वर्तमानपत्रातून हळूच डोके वर काढले. "बघ समीक्षा, आपल्या घरात कुणी मोठ्या पदावर नोकरी केली नाहीये. तू शिकलीस, चांगली पदवी घेतली आहेस. आता चांगली नोकरी मिळवून आपलं नाव काढायला हवं. बँकेत प्रयत्न कर किंवा सरळ सरकारी नोकरीसाठी तयारी कर. त्यात स्थैर्य असतं."
समीक्षेने चपातीचा घास घेतला, पण तिचे विचार तिच्या पोटात गोळा करत होते. तिला पत्रकारितेमध्ये खूप रस होता, समाजातील घडामोडींवर लिहायला, लोकांच्या समस्यांवर आवाज उठवायला तिला आवडायचे. पण घरच्यांना ते क्षेत्र सुरक्षित वाटत नव्हते. त्यांच्यासाठी 'सुरक्षित' म्हणजे 'चांगल्या पगाराची' आणि 'स्थिर' नोकरी. तिच्या मित्र-मैत्रिणींपैकी कुणी इंजिनीअरिंग करत होते, कुणी MBA, कुणी परदेशी जाण्याची तयारी करत होते. प्रत्येकजण आपल्या कुटुंबाच्या अपेक्षा पूर्ण करण्याच्या प्रयत्नात होता.
कॉलेजच्या मित्रांच्या एका ग्रुपवर एक मेसेज आला – 'युपीएससी परीक्षेच्या तयारीसाठी नवीन बॅच सुरु होतेय, कोण कोण येतंय?' समीक्षेने फोन खाली ठेवला. तिला वाटले, हेच तर आहे ते 'सुरक्षित' क्षेत्र, जे तिच्या घरच्यांना हवे आहे. पण खरंच तिला ते करायचे होते का? तिच्या मनातील पत्रकारितेची ज्योत अजूनही तेवत होती, तिला समाजातील अनेक गोष्टींवर लिहायचे होते, बोलके व्हायचे होते, पण हे सर्व कसे करायचे? अपेक्षांचे ओझे घेऊन, ती तिच्या पहिल्या क्लासकडे निघाली – एका अनिश्चित भविष्याकडे, जिथे तिला तिच्या स्वतःच्या वाटेचा शोध घ्यायचा होता.
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा