नवरात्री म्हटलं की आपल्या डोळ्यासमोर देवीची आराधना, दांडिया-गरबा, उपवास, उत्साह आणि भक्तीची उधळण डोळ्यांसमोर उभी राहते. ही फक्त सणाची परंपरा नाही, तर स्त्रीशक्तीचा उत्सव आहे. देवी ही केवळ धार्मिक प्रतिमा नाही; ती प्रतीक आहे – सामर्थ्याचं, सहनशीलतेचं, सौंदर्याचं, करुणेचं आणि अन्यायाविरुद्ध लढण्याच्या धैर्याचं.
आजच्या स्त्रियांच्या आयुष्याशी नवरात्रीचं नातं किती खोल आहे हे आपण पाहिलं, तर लक्षात येईल की प्रत्येक स्त्रीच्या आयुष्यातल्या संघर्षांमध्ये, जबाबदाऱ्यांमध्ये आणि स्वप्नांमध्ये या देवींचं सामर्थ्य दडलेलं आहे.
आजची स्त्री एकाच वेळी अनेक भूमिका निभावते – मुलगी, बहीण, पत्नी, आई, व्यावसायिक, उद्योजिका, नेत्या आणि समाजघटक. ती आयुष्याच्या रणांगणात “दुर्गा”सारखी उभी राहते; अन्याय, अडथळे, अपमान आणि टीका यांना सामोरे जाते. घरातल्या सुख-शांतीसाठी “लक्ष्मी”सारखी प्रयत्न करते; आर्थिक जबाबदाऱ्या पेलते आणि संसार सांभाळते. ज्ञान, शहाणपण आणि निर्णयक्षमतेतून “सरस्वती”चं रूप प्रकट होतं.
मात्र इथेच एक प्रश्न उभा राहतो – आपण अजूनही स्त्रीकडे देवी म्हणूनच बघतो का? की तिच्या वास्तव आयुष्याच्या संघर्षांना, तिच्या स्वप्नांना आणि तिच्या अधिकारांना आपण योग्य तो मान देतो? नवरात्रीत आपण देवीला नऊ दिवस पूजा करतो, पण वर्षभर आपल्या घरातल्या स्त्रीला किती आदर, किती प्रोत्साहन, किती स्वातंत्र्य देतो?
आजच्या स्त्रिया केवळ पूजनीय नाहीत, तर सक्षम आहेत, कर्तृत्ववान आहेत. त्यांनी प्रत्येक क्षेत्रात आपली छाप पाडली आहे – शिक्षण, विज्ञान, कला, राजकारण, उद्योजकता, क्रीडा, संरक्षण दलं, अवकाश संशोधन… प्रत्येक ठिकाणी आजच्या स्त्रीने “मी काही कमी नाही” हे सिद्ध करून दाखवलं आहे.
परंतु या यशाच्या प्रवासात तिला अजूनही अनेक प्रश्न भेडसावत आहेत – सुरक्षिततेचे प्रश्न, समाजाच्या टीका, असमान संधी, वेतनातील विषमता, जबाबदाऱ्यांचं दुहेरी ओझं. त्यामुळे नवरात्रीच्या काळात देवीला फुलं अर्पण करताना, आजच्या स्त्रीला तिच्या संघर्षांसाठी पाठबळ देणं ही खरी पूजा ठरेल.
स्त्री म्हणजे फक्त दैवी शक्तीचं प्रतीक नाही; ती आपल्यासोबत जगणारी, हसणारी, रडणारी, झगडणारी व्यक्ती आहे. तिच्या स्वप्नांना पंख देणं, तिच्या आवाजाला आदर देणं, तिच्या निवडींना मान्यता देणं, हेच खरं आजच्या काळातलं “नवरात्राचं व्रत” असलं पाहिजे.
शेवटचा विचार:
नवरात्री हा फक्त सण नाही; तो आठवण आहे की स्त्री ही आदरणीय आहे, पूजनीय आहे आणि सक्षम आहे. पण खरी पूजा तिच्या मूर्तीला नाही, तर तिच्या वास्तव अस्तित्वाला द्यायला हवी. आजची स्त्री ही देवीच आहे – पण तिच्या हातातली शक्ती समाजाने मान्य केली, तरच नवरात्रीचा खरा अर्थ पूर्ण होईल.
नवरात्री हा फक्त सण नाही; तो आठवण आहे की स्त्री ही आदरणीय आहे, पूजनीय आहे आणि सक्षम आहे. पण खरी पूजा तिच्या मूर्तीला नाही, तर तिच्या वास्तव अस्तित्वाला द्यायला हवी. आजची स्त्री ही देवीच आहे – पण तिच्या हातातली शक्ती समाजाने मान्य केली, तरच नवरात्रीचा खरा अर्थ पूर्ण होईल.
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा