हा फोटो केवळ एक क्षण टिपत नाही, तर संपूर्ण मानवतेच्या सेवाभावाचं जिवंत दर्शन घडवतो. निळ्या रंगाच्या संरक्षक पोशाखात, हातात सिरींज घेतलेली ही आरोग्यसेविका म्हणजे आधुनिक काळातील निःशब्द योद्धा आहे. चेहऱ्यावर मास्क, डोळ्यांत एकाग्रता, हातांत काळजी आणि मनात असलेली रुग्णाविषयीची जबाबदारी या साऱ्यांचा संगम या एका प्रतिमेत दिसतो.
रुग्णालयाचं वातावरण बहुतेक वेळा भीती, वेदना आणि अनिश्चिततेनं भरलेलं असतं. अशा ठिकाणी उभी असलेली ही व्यक्ती आशेचा किरण ठरते. तिच्या प्रत्येक हालचालीत शिस्त आहे, प्रत्येक कृतीत सावधपणा आहे. सिरींजमध्ये औषध भरताना तिच्या डोळ्यांत दिसणारी ती एकाग्र नजर सांगून जाते की, ही केवळ नोकरी नाही ही एक साधना आहे. कारण इथे एका क्षुल्लक चुकीचाही परिणाम एखाद्याच्या आयुष्यावर होऊ शकतो, याची जाणीव तिला पूर्ण आहे.
हा फोटो आपल्याला आठवण करून देतो की आरोग्यसेवा ही केवळ तंत्रज्ञानावर अवलंबून नसते, तर ती माणुसकीवर उभी असते. महागडी उपकरणं, आधुनिक खाटा, मॉनिटर्स यांपेक्षा जास्त महत्त्व असतं त्या हातांचं, जे काळजीपूर्वक उपचार करतात. त्या मनाचं, जे रुग्णाच्या वेदना स्वतःच्या मानतं. आणि त्या धैर्याचं, जे संकटसमयीही ढळत नाही.
विशेषतः गेल्या काही वर्षांत, महामारीच्या काळात, अशा आरोग्यसेवकांनी आपलं वैयक्तिक आयुष्य बाजूला ठेवून समाजासाठी स्वतःला झोकून दिलं. कुटुंबापासून दूर राहणं, संसर्गाची भीती, सततचा ताण या सगळ्यांवर मात करत त्यांनी रुग्णसेवेला प्राधान्य दिलं. या फोटोमधील व्यक्ती त्या असंख्य ज्ञात अज्ञात चेहऱ्यांची प्रतिनिधी आहे, ज्यांनी “मी आहे” असं ठामपणे सांगत अनेकांचे प्राण वाचवले.
निळा संरक्षक पोशाख केवळ सुरक्षिततेचं प्रतीक नाही; तो विश्वासाचंही प्रतीक आहे. रुग्ण जेव्हा स्वतःला पूर्णपणे असहाय्य समजतो, तेव्हा त्याला आधार देणारा हा रंग, हे हात, ही नजर सगळं त्याला धीर देतं. “तू एकटा नाहीस,” असं न सांगता सांगणारी ही सेवा आहे. औषधाचा एक इंजेक्शन, एक डोस पण त्यामागे असतो प्रचंड आत्मविश्वास आणि जबाबदारी.
या फोटोतील पार्श्वभूमीत दिसणारी रुग्णालयाची खाट, उपकरणं, पडदे हे सगळं मिळून एक कथा सांगतं. ही कथा आहे उपचारांची, प्रतीक्षेची, आशा-निराशेच्या लढ्याची. आणि त्या कथेत मध्यवर्ती भूमिका बजावते ती ही आरोग्यसेविका. तिच्या शांत, संयत हालचालींमधून एक संदेश स्पष्ट होतो सेवा करताना घाई नाही, अहंकार नाही; आहे फक्त कर्तव्य आणि करुणा.
आपल्या समाजात अनेकदा डॉक्टर, नर्स, परिचारिका यांचं कार्य गृहीत धरलं जातं. उपचार यशस्वी झाला तर तो अपेक्षित असतो; अडचण आली तर दोष दिला जातो. पण हा फोटो आपल्याला थांबून विचार करायला भाग पाडतो या लोकांनी किती त्याग केला आहे? किती तास उभं राहून, किती वेदना पाहून, किती अश्रू पुसून त्यांनी ही सेवा बजावली आहे? त्यांच्या पाठीमागेही एक माणूस असतो, भावना असतात, थकवा असतो तरीही ते हसत काम करतात.
या प्रतिमेतून प्रेरणा घेण्यासारखं बरंच काही आहे. जबाबदारीनं काम करणं, प्रत्येक कृतीत परिपूर्णतेचा ध्यास ठेवणं, आणि सर्वांत महत्त्वाचं म्हणजे माणुसकी जपणं. ही मूल्यं केवळ आरोग्य क्षेत्रापुरती मर्यादित नाहीत; ती जीवनाच्या प्रत्येक क्षेत्रात लागू होतात. आपापल्या कामात आपणही अशीच निष्ठा, अशीच करुणा दाखवली, तर समाज नक्कीच अधिक सुदृढ बनेल.
शेवटी, हा फोटो एक श्रद्धांजली आहे त्या सर्व आरोग्यसेवकांसाठी, जे प्रकाशझोतात नसतानाही समाजाचा कणा बनून उभे आहेत. त्यांच्या शांत सेवेला शब्द अपुरे पडतात, तरीही अशा प्रतिमा त्यांच्या कार्याचं महत्त्व अधोरेखित करतात. ही केवळ एक व्यक्ती नाही; ही एक भावना आहे सेवेची, समर्पणाची आणि निःस्वार्थ मानवतेची.
©® सचिन कमल गणपतराव मुळे...
परभणी,९७६७३२३३१५
परभणी,९७६७३२३३१५
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा