काही गोष्टी वेळेनं पुसून टाकल्या जातात असं आपण समजतो, पण खरं म्हणजे वेळ त्या फक्त झाकून ठेवतो. आत कुठेतरी, आपल्या मनाच्या खोल कोपऱ्यात, त्या आठवणी शांतपणे झोपलेल्या असतात. आणि मग एक दिवस, अगदीच साध्या क्षणी — एखादं गाणं, एखादा सुगंध, एखादं वाक्य — त्यांना जागा करतो आणि आपण परत त्या काळात जातो, जिथे कधी हसलो होतो, रडलो होतो, हरवलो होतो.
आठवणी या माणसाच्या आयुष्यातील सगळ्यात सुंदर आणि सगळ्यात त्रासदायक गोष्टींपैकी एक आहेत. त्या आपल्याला जगायला शिकवतात, पण कधी कधी जगणं अवघडही करून टाकतात. आपण कितीही पुढे गेलो, कितीही नवीन सुरुवात केली, तरी त्या जुन्या आठवणींचं जाळं आपल्याला थांबवून ठेवतं.
बालपणाच्या आठवणी कधी पुसता येतात का? गावाकडचं घर, शाळेचं मैदान, मित्रांसोबतचा गप्पांचा अड्डा, आईच्या हातचं जेवण, वडिलांचा ओरडा — या सगळ्या गोष्टी जरी काळाच्या ओघात मागे पडल्या असल्या, तरी त्यांच्या खुणा मनावर कायमच्या उमटतात. आज मोठं झाल्यावरही त्या आठवणी कधी नकळत हसू आणतात, तर कधी डोळे ओले करतात.
पण सर्वात खोल ठसणाऱ्या आठवणी त्या असतात ज्या “न संपलेल्या नात्यां”शी निगडित असतात. काही नाती इतकी जवळची असतात की त्यांचं तुटणं म्हणजे मनाचा तुकडा तुटल्यासारखं असतं. आपण पुढे जगतो, कामात व्यस्त राहतो, नवीन माणसं भेटतात, पण आत कुठेतरी त्या व्यक्तीचा आवाज, तो शेवटचा संवाद, अजूनही जिवंत असतो.
कधी एखाद्या जुन्या नंबरवर फोन करावासा वाटतो, पण मग आठवतं — ती व्यक्ती आता आपल्या आयुष्यात नाही. आपण स्वतःलाच थांबवतो, पण मन थांबत नाही. कारण आठवणींना थांबवता येत नाही. त्या कधी “read only” मोडमध्येच राहतात — पुसता येत नाहीत, बदलता येत नाहीत, फक्त आठवता येतात.
आपल्या समाजात “विसरून जा” हा सल्ला खूप सहज दिला जातो. पण विसरणं एवढं सोपं असतं का? विसरणं म्हणजे आपण ज्या क्षणांमध्ये मनापासून जगलो होतो, ते नाकारणं. आणि हे शक्यच नसतं. प्रत्येक आनंदी क्षण, प्रत्येक दु:खी प्रसंग, प्रत्येक गमावलेली व्यक्ती आपल्याला घडवत असते. म्हणूनच काही आठवणी डिलीट करण्यासाठी नसतात, त्या आपल्याला आठवण करून देण्यासाठी असतात — आपण कोण होतो, आणि आज आपण कोण आहोत.
कधी कधी या आठवणींचं ओझं फार जड होतं. काही लोक त्यातून बाहेर पडण्यासाठी स्वतःला व्यस्त ठेवतात, काही सोशल मीडियावर “नवीन सुरुवात” दाखवतात, काही शांत होतात. पण सगळ्यांच्या मनात काहीतरी “अनसेव्ह्ड ड्राफ्ट” राहतो — एक संवाद जो कधी पूर्ण झाला नाही, एक भेट जी घडली नाही, एक हसू जे नाटकात बदललं.
पण या सगळ्यात एक गोडपणा असतो. कारण त्या आठवणींनीच आपल्याला संवेदनशील केलं आहे. त्या शिकवतात — माणूस कितीही मजबूत असला तरी तो भावनांपासून बनलेला आहे. आणि कधी कधी, जुन्या गोष्टींचं भूतकाळातच राहणं हेच योग्य असतं.
माणूस जसजसा वयाने मोठा होतो, तसं मनातल्या फाईल्स वाढत जातात. काही फाईल्स "happy moments" नावाने, काही "regrets", काही "missed chances", आणि काही "unspoken words" नावाने साठतात. आणि या सर्व फाईल्स डिलीट करण्यासाठी कोणतं बटन नसतं. आपण फक्त त्या स्वीकारायला शिकतो — आणि त्यातच आयुष्याचं शहाणपण दडलंय.
कधी कधी या आठवणींना भेटायला हवं. कारण त्या आपल्या आतल्या जगाचं दार आहेत. त्या दाखवतात की आपण कधी किती भावूक होतो, किती प्रेम केलं, किती हरवलं आणि तरीही पुढे चालत राहिलो.
हो, काही वेळा त्या चटका देतात, पण तोच चटका आपल्याला जिवंत असल्याची जाणीव करून देतो. कारण ज्याचं काहीही हरवलं नाही, त्याला मिळवण्याचं मूल्य कधी समजत नाही.
मग कधी वेळ मिळाला की एकांतात बसा, जुन्या आठवणींना पुन्हा भेटा. त्या तुमचं दुःख वाढवणार नाहीत, उलट सांगतील — “तू जगलास, खऱ्या अर्थानं जगलास.”
शेवटी, काही आठवणी डिलीट करण्यासाठी नसतात. त्या राहाव्यात म्हणूनच घडतात.
त्या आपल्याला सांगतात — “जगणं म्हणजे सगळं विसरणं नव्हे, तर जे झालं त्याचं अर्थपूर्ण अस्तित्व स्वीकारणं.”
त्या आपल्याला सांगतात — “जगणं म्हणजे सगळं विसरणं नव्हे, तर जे झालं त्याचं अर्थपूर्ण अस्तित्व स्वीकारणं.”
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा