व्हाईट लिली -६

शुभदा निमूटपणे सारं सहन करत होती. शुभदाच्या आईलाही काही बोलता येत नव्हतं. मुलीची बाजू घेतली की, दोघी सुना भांडायला उठायच्या. आपल्या नवऱ्याकडे तक्रार करायच्या. बायकोपुढे काहीच चालत नसल्याने मुलंसुद्धा मूग गिळून गप्प बसायचे. आईला ठाऊक होतं, नवऱ्याला सोडून माहेरी येण्याचा निर्णय तिने घेतला, त्याचवेळीस दुःखाच्या प्रवासाला तिची सुरुवात झाली होती. त्या दोघींच्या जाचापासून तिची सुटका व्हावी म्हणून शुभदाच्या आईने काही दिवसांकरता शुभदाला गावाकडच्या बहिणीने पाठवून दिलं. तिथे तरी काही दिवस ती सुखात, आनंदात राहील असं आईला वाटलं; पण तिथेही चित्रं काही वेगळं नव्हतं. तिच्या लाडक्या बहिणीने काही दिवस तिला सांभाळण्यासाठी नेलं आणि तिथेही तिला राबवूनच घेतलं. आपण निराधार असलो की नाती कशी बदलत जातात तिच्या डोळ्यांनी ती पाहत होती. बदलत जाणाऱ्या नात्यांचे रंग ती अनुभवत होती. पोटाची भ्रांत तिला स्वस्थ बसू देत नव्हती. गरिबीला कसलीच लाज नसते. कोणाच्याही हाताखाली राबणं इतकंच ठाऊक असतं. ‘रांधा वाढा, उष्टी काढा.’ इतकंच आयुष्य उरलं होतं. ‘नवऱ्याने टाकलेली’ हा शिक्का माथी होताच त्यामुळे समाजही विचित्र नजरेने तिच्याकडे पाहत होता. पुरुषांच्या पाशवी डसणाऱ्या नजरांचा रोज सामना करावा लागत होता. कष्ट, अवहेलना, अपमान सारं सहन करत ती जगत होती. कधी कधी एकांतात तिच्या मनात विचार यायचा.