पिकनिक भाग ८. - नवीन समीकरणे

“मी विशाल रामचंद्र गुप्ते. मुंबई. हे कोणचं गाव आहे?” - विशाल.
“ह्या कोण तुमच्या बरोबर आहेत?” – माणूस.
“मी विदिशा विशाल गुप्ते. यांची बायको.” – विदिशाने झोपल्या झोपल्याच डोळे उघडले आणि अतिशय क्षीण स्वरात उत्तर दिलं.
“बायको म्हणवता आणि गळ्यात मंगळसूत्र कसं नाही?” – माणूस.
“काय सांगू तुम्हाला,” विशाल म्हणाला “गेले काही दिवस आमच्यावर संकटांची मालिकाच कोसळते आहे. म्हणून आमची अशी अवस्था झाली आहे. तीन दिवस झालेत अन्न,पाणी काहीच पोटात नाही. आमची काही मदत केली तर तुमचे उपकार आम्ही जन्म भर विसरणार नाही.”
“काय संकट आलं होतं तुमच्यावर?” – माणूस.
“साहेब, सगळी कथा कहाणी सांगतो पण आत्ता आमच्या मधे काही बोलण्याची शक्तिच नाहीये. आम्हाला थोडं खायला द्या आणि आमचे प्राण वाचवा. हात जोडतो तुम्हाला.” विशाल अत्यंत अजिजीने म्हणाला.
त्या माणसाने थोडा विचार केला की दोघंही जण सभ्य घरातले दिसत आहेत. कोणावर कधी कसा प्रसंग येईल ते सांगता येत नाही. भाषाही स्वच्छ दिसते आहे. सुसंस्कृत आहेत. करावी मदत यांना. असा विचार पक्का झाल्यावर म्हणाला,
“गाव इथून दोन एक मैल तरी लांब असेल. मग एकदा घरी पोचल्यावर सगळं ठीक होईल चिंता करू नका. पण चालत जाण्या शिवाय दूसरा मार्ग नाहीये. तिथ पर्यन्त तरी चालावं लागेल.” – माणूस.
विदिशा अतिशय कष्टाने उठली. विशालने तिला आधार दिला. विशालच्या आधारानेच तिने चालायला सुरवात केली. पण तिची चाल अगदी हळू होती. आणि त्या माणसाला घाई असल्याने, तो म्हणाला,
“हा रस्ता सरळ चिंचणी गावात जातो. गाव छोटं आहे. गावात शिरल्यावर थोड्याच अंतरावर एक चौसोपी वाडा लागेल. केशव शास्त्री कुठे राहतात हे विचारलं तर कोणीही सांगेल. माझं नाव रघुनाथ शास्त्री. आम्ही वैद्य आहोत. पंचक्रोशीत सर्व आम्हाला ओळखतात. तुम्ही या. मी आधी पुढे जाऊन तुमची व्यवस्था करतो.” असं म्हणून रघुनाथ शास्त्री भराभर पावलं उचलत पुढे निघून गेले.
“विशाल तो माणूस, रघुनाथ शास्त्री खरं बोलला असेल का? की आपला पिच्छा सोडवण्या साठी काही तरी शेंडी लावून गेला.” – विदिशा.
“नाही मला नाही वाटत की तो खोटं बोलला असेल असं. तसंही समोर गाव आहे, नक्कीच काहीतरी मार्ग सापडेल. तू धीर धर.” – विशाल.
“पंचक्रोशी म्हणजे काय?” – विदिशा.
“पंचक्रोशी म्हणजे पांच कोसांच्या परीघात सर्व त्यांना वैद्य म्हणून ओळखतात. थोडक्यात, प्रसिद्ध व्यक्ति आहे.” – विशाल.
हळू हळू विदिशाच्या चालीने थांबत थांबत ते तासाभराने वाड्यावर पोचले. ओसरीत पायऱ्यांवर रघुनाथ शास्त्री आणि जरा वयस्कर दिसणारे गृहस्थ झोपाळ्यावर बसले होते.
त्यांना पाहिल्यावर रघुनाथ शास्त्री समोर आले. दाराच्या मागे त्यांची बायको रोहिणी उभी होती तिने विदिशाची अवस्था पाहिली आणि ती पण घाईघाईने समोर आली आणि तिने विदिशाला आधार दिला आणि ओसरीवर घेऊन आली. दोघं ओसरीवर बसले. विदिशाची अवस्था कठीण होती. रघुनाथ शास्त्रीनी दादाला म्हणजे केशव शास्त्रीना कल्पना दिली होती. ते समोर आले आणि त्यांनी विदिशाचा हात धरला आणि नाडी तपासायला घेतली. तपासल्यावर त्यांनी रघुनाथला काही सांगितलं, मग रघुनाथने आल्याचा आणि लिंबाचा रस मधात मिसळून दोन चमचे विदिशाला दिले. १० मिनिटांत विदिशाला बरं वाटायला लागलं.
“आता बरं वाटतंय न, मग तुम्ही दोघं आता हात पाय धुवून घ्या. बाळू, काकुला सांग, स्वयंपाक झाला असेल तर पानं घ्या, आणि जर जेवायला थोडा वेळ असेल तर पाहुण्यांना दूध द्या. जरा आधार होईल.” – केशव शास्त्री म्हणाले. इतकं आगत्यं पाहिल्यावर विशाल आणि विदिशाला भरून आलं. विदिशाच्या तर डोळ्यात पाणी आलं. रोहिणी दूध घेऊन आली तेंव्हा तिने पाहीलं आणि तिचा जीव कळवळला तिने आत्मीयतेने विचारलं की, “डोळ्यात पाणी का आलं ग? अग जेवणाला उशीर आहे म्हणून का? आत्ता होईल बघ. भुकेने जीव कासावीस झाला असेल न म्हणूनच तर दूध आणलंय बघ.”– रोहिणी म्हणाली.
रोहिणी असं म्हणाली आणि विदिशाच्या डोळ्यांना धाराच लागल्या. केशव शास्त्रीन्ची बायको, सुशीलाबाई दारात उभ्या होत्या, त्या पाहत होत्या. विदिशाला रडतांना पाहून त्या समोर आल्या.
“काय झालं बाळा, दूध घे म्हणजे बरं वाटेल. चल आतमधे चल आमच्या मधे असली तर जरा बरं वाटेल. चल.” असं म्हणून सुशीलाबाई तिला आत घेऊन गेल्या.
“घ्या, विशालराव दूध घ्या बरं वाटेल.” – केशव शास्त्री. विशालने मान डोलावली आणि दूध प्यायला. तेवढ्याने सुद्धा त्याला बरं वाटलं.
“काय झालं तुमच्या बायकोला रडायला लागली ते?” – केशव शास्त्री.
“माहीत नाही. इतक्या विपरीत परिस्थितीतून आम्ही आलो आहोत, आणि एकदम इतका जिव्हाळा अनुभवायला आला म्हणूनही उचंबळून आलं असेल कदाचित.” – विशाल.
“खरं आहे. बायका फार भावना प्रधान असतात. आमच्याही मंडळींना मायेची भरती आलेली दिसलीच की.” केशवराव म्हणाले.
थोड्या वेळाने जेवणाचा पुकारा झाला. सर्व माजघरात गेले. पुरुषां बरोबर विदिशाचं पण पान मांडलं होतं. पण विदिशा रोहिणीला म्हणाली की मी तुमच्या बरोबर जेवीन.
जेवणं झाली, सर्व ओसरीत येऊन बसले.
“हूं, विशाल राव आता बोलायला काही अडचण नसेल तर तुमची अशी अवस्था कशामुळे झाली ते ऐकायला आम्ही उत्सुक आहोत.” – केशवराव.
“आता बरं वाटतंय सर्व सांगतो.” विशाल. तो काही सांगायला सुरवात करणार तेवढ्यात सुशीलाबाई बाहेर आल्या,
“मी काय म्हणते, आम्हाला पण फार उत्सुकता आहे. आम्ही पण पटकन जेवून येतो. तोवर जरा थांबलात तर आम्हाला पण ऐकता येईल.” – सुशीलाबाई.
“असं म्हणता, ठीक आहे थांबतो आम्ही.” केशव राव
विशाल केशवरावांना म्हणाला,
“मी तुम्हाला काका म्हंटलं तर चालेल का?” – विशाल.
“चालेल. काही विचारायचं आहे का?” – केशवराव.
“हो, म्हणजे खूप प्रश्न पडले आहेत. विचारू का?” विशाल.
“विचारा.” – केशवराव.
“तुमच्या घरात रेडियो, टीव्ही दिसला नाही हे कसं?” – विशाल.
“रेडियो आहे पण तो दुरुस्तीला गेला आहे. टीव्ही चं काय? ते काय असतं?” – केशवराव.
“टीव्ही काय असतो? म्हणजे तुम्हाला टीव्ही माहीत नाही? कसं शक्य आहे?”– विशाल.
“विशालराव तुम्ही असं का म्हणता आहात?” – केशवराव.
असं बोलत असतांनाच सर्व महिलामंडळ बाहेर येऊन ओसरी वर स्थानापन्न झालं. विदिशाच्या चेहऱ्यावर आता टवटवी आली होती.
“आमच्यावर संकटांची मालिका सातपाटी वरुन सुरू झाली. आम्ही चालत चालत इथे पोचलो म्हणजे हे चिंचणी गाव सातपाटीच्या जवळच कुठे तरी असेल. होय ना”– विशाल.
“हो बरोबर. पालघर तालुक्यात हे गाव येत, १५-२० मैलांवर पालघर.” – केशवराव.
“म्हणजे इथून जवळच तारांपूर अणुशक्ती केंद्र आहे. बोईसरला मोठी MIDC आहे. बरोबर आहे न?” – विशाल.
“तारापूर आणि बोईसर ही गावं आहेत पण तुम्ही म्हणता तसं तिथे काहीही नाहीये. तुम्ही काय म्हणता आहात तेच आम्हाला कळत नाही.”– केशवराव.
“माझा गोंधळ उडतो आहे. थांबा मला विचार करू द्या.” – विशाल.
“काका मी एक विचारू का?” – विदिशा.
“विचार.” – केशवराव.
“आजची तारीख काय आहे? म्हणजे दिवस महिना आणि वर्ष?” – विदिशा.
“हा काय प्रकार आहे? तुम्ही असे कोड्यात का बोलता आहात? आज ४ डिसेंबर १९६० ही तारीख आहे. झालं समाधान?” – केशवराव म्हणाले. आता या संभाषणावर सगळेच गोंधळले होते.
“विशाल आता तुझा गोंधळ दूर झाला असेल.” – विदिशा.
“हे काय? तू नवऱ्याला नावाने हाक मारतेस? नवलच आहे बाई.” - सुशीलाबाई.
“काकू, काकू, थांबा विषय तो नाहीच आहे. आता विषय इतका गहन झाला आहे की हा गुंता कसं सोडवायचा याचाच विचार करतो आहे.” – विशाल.
“अहो,” विदिशा म्हणाली, “आपण ट्रीप ला सुरवात केली तेंव्हापासून सांगा. अगदी तारीखवार सांगा. म्हणजे सगळ्या गोष्टी क्लियर होतील.” – विदिशा म्हणाली. तिने विशालला अहो असं म्हणाली त्यामुळे सर्वांनाच बरं वाटलं.
“ओके. तर काका, आम्ही दोघेही एकाच कंपनीत नोकरी करतो. आम्ही वेगवेगळ्या डिपार्टमेंट मधे आहोत. चार दिवसांपूर्वी आमच्या डिपार्टमेंटची समुद्र सफारी ची ट्रीप निघाली. आमच्या डिपार्टमेंट ची साधना विदिशाची मैत्रीण, म्हणून ती पण आमच्या बरोबर आली. तारीख होती १ डिसेंबर २०१०. म्हणजे आम्ही आज पासून ५० वर्षा नंतर आम्ही ट्रिप ला निघालो आणि ५० वर्ष अलीकडे इथे येऊन पोचलो.”– विशाल.
टाचणी पडली तरी आवाज येईल अशी शांतता पसरली. विशालचे शब्द डोक्यात शिरायला वेळच लागला. सगळेच संभ्रमात. थोडे वेळ कोणीच काही बोललं नाही.
“तुम्ही एखादी विज्ञान कथा रचून सांगता आहात काय विशालराव?” – रघुनाथ.
“नाही जे घडलं तेच सांगतो आहे. आम्ही आजही संकटात आहोत. तुम्ही एवढा जिव्हाळा दाखवला, मायेने विचारपूस केलीत, तुम्हाला खोटं सांगून काय मिळणार आम्हाला? तुमचाच काय कोणाचाच विश्वास बसणार नाही अश्या गोष्ट घडल्या आहेत. मी निखळ सत्य सांगतो आहे. हवं तर विदिशाला विचारा.” – विशाल.
“पण असं कसं शक्य आहे? हे कथा कदंबऱ्यामधे ठीक आहे. वास्तवात असं काही घडत नाही. विशालराव नक्की खरं काय आहे? तुमच्या लग्नाला घरून विरोध आहे म्हणून तुम्ही पळून तर आला नाही ना?” - केशवराव.
क्रमश:----
पुढचा भाग उद्या – नवीन समीकरणं २