शर्वरीचं लग्न नुकतंच झालं होतं. एक आठवड्यापूर्वी तिच्या आयुष्यातला ‘नवा अध्याय’ सुरु झाला होता. अरेंज मॅरेज. दोन्ही कुटुंबांनी बघून-शोधून ठरवलेला संबंध.
ती स्वतः एक MNC कंपनीमध्ये काम करत होती – सॉफ्टवेअर इंजिनिअर. स्वभावाने गोड, शांत, आणि आतून खूप सशक्त. तिला वाटलं होतं – लग्न म्हणजे दोन जीवांचं नवं नातं… प्रेम, आपुलकी, आणि एकमेकांचा हात धरून संसाराचं स्वप्न.
पण… सासरी येताना त्या सगळ्या स्वप्नांचं रूप अचानक धूसर झालं.
पहिल्यांदाच ती घरात पाय ठेवत होती.
सासू – कल्पनाताई – दारात उभ्या होत्या, आरतीचं ताट घेऊन. त्या ओठांवर हसू ठेवून उभ्या होत्या, पण डोळ्यांतलं ते हसू नकली वाटत होतं. जणू काही त्यांनी ‘हसायचं’ ठरवलं होतं — स्वाभाविक नव्हतं.
“आला का ग?” आतून कडक आवाज घुमला.
“हो… आले…” कल्पनाबाईंनी हळूच उत्तर दिलं.
तो आवाज शर्वरीसाठी अनोळखी होता, पण घरातल्यांसाठी तो “आदेश” होता.
त्या आवाजामध्ये प्रेमाचा नाही, तर नियमांचा गंध होता.
मिलिंद – नवरा – शांत उभा होता. त्याच्या चेहऱ्यावर ना उत्साह, ना भीती – फक्त एक प्रकारची “गैरहजेरी”. शर्वरीने त्याच्याकडे पाहिलं, पण त्याने नजर चुकवली. लग्नाच्या आठवड्यात हे कितीवेळा झालं होतं, हे तिला आठवतही नव्हतं.
घरात पाय टाकताच समोर बसलेले होते – सुभाषराव देशमुख.
पांढऱ्या धोतरात, ताठ बसलेले, कपाळावर रेखीव रेषांचा त्रास दाखवणारी आठी. त्यांच्या अंगावर फार काही नव्हतं, पण तरीही त्यांची उंची वाटत होती – पण ती प्रेमाने नाही, तर दबावाने.
“साडेनऊ वाजलेत. वर तुळशीच्या पूजेसाठी येण्यात एवढा वेळ लागतो?”
त्यांचा पहिला संवाद.
शर्वरीने अडखळत नमस्कार केला. त्यांनी केवळ मान हलवली. तिची नजर क्षणभर सासूकडे गेली – त्या दोघांच्या नजरेत काहीसं साम्य होतं… भयाचं.
“हं. व्यवस्थित राहा. हे घर घरासारखं वाटेल का नाही, ते तुझ्यावर आहे.”
हे शेवटचं वाक्य टाकून ते उठले आणि आतच्या खोलीत निघून गेले.
शर्वरी गोंधळली. एखाद्या नव्या नवरीसाठी घरात येताना आवाज, आनंद, आणि प्रेम असावं असं तीला वाटलं होतं – पण इथे? इथे फक्त नियम होतं.
तिला वाटलं – हे घर नाही… ही एक संस्था आहे… जी चालवली जाते एका व्यक्तीच्या निर्णयावर.
सासू कल्पनाताईंनी हातात ताट घेऊन तिच्या खांद्यावर हात ठेवला.
“घाबरू नकोस शर्वरी. सुभाषरावांचे बोलणं जरा… कडक असतं. पण ते चुकीचं काही करत नाहीत. त्यांचा एक स्वभाव आहे.”
त्यांनी तिची समजूत घातली. पण त्यांच्या स्वतःच्याच आवाजात भीती होती.
त्या दिवशी दुपारी सगळं शांत होतं.
शर्वरी तिच्या खोलीत बसून लग्नाचे फोटो पाहत होती.
तेच ते क्षण – जिथे हसणं होतं, नाचणं होतं… आणि आत्ताच्या वातावरणात, ती फोटोंमधल्या स्वतःला ओळखूच शकत नव्हती.
“जेवायला चला,” कल्पनाताईंचा हळुवार आवाज आला.
शर्वरीने पहिल्यांदा स्वयंपाकघर पाहिलं. सर्व काही व्यवस्थित. पण सुभाषरावांच्या जागेवर सगळं अगोदर वाढून ठेवलं जात होतं – त्यांची थाळी अगदी मोजून मापात होती.
कोणी काही जास्त हसू शकत नव्हतं. कोणी अन्नावर मत देऊ शकत नव्हतं.
फक्त त्यांनी हसण्याची परवानगी दिली तरच हसू, बोलायची वेळ दिली तरच बोलणं.
रात्री शर्वरी आणि मिलिंद झोपायला गेले. दोघंही शांत.
“तुझं ऑफिस कधीपासून सुरू करणार आहेस?”
मिलिंदने विचारलं.
“दोन दिवसांनी… मी HR ला मेल केला आहे,” ती म्हणाली.
“बाबांना विचारून घे.”
हा छोटासा वाक्य, पण त्यामागे खूप मोठा आदेश होता.
शर्वरी काहीच बोलली नाही. पण तिच्या मनात पहिल्यांदाच एका वाक्याचा ठसा उमटला:
> “या घरात मी पाहुणी नाही, पण मालकीणही नाही… मी फक्त, ‘परवानगी घेणारी’ स्त्री आहे…”
Download the app
आता वाचा ईराच्या कथा सोप्या पद्धतीने, आजच ईरा app इंस्टॉल करा